پرستاری از بیمار دیابتی از این جهت اهمیت دارد که در صورت بی توجهی به آن و عدم مراقبت صحیح از بیماران دیابتی، افراد دچار بیماری های حادتری می شوند که زندگی آنان راتحت الشعاع قرار خواهد داد. دیابت نیازمند مدیریت دقیق و مراقبت‌های ویژه است. اهمیت پرستاری صحیح از بیمار دیابتی از اینجا ناشی می‌شود. این مقاله از سایت مرکز مهرپرور به بررسی انواع دیابت و علائم و راه‌های درمان آن می‌پردازد. در ادامه به موارد زیر می‌پردازیم :
- تعریف دیابت
- انواع دیابت
- عوارض دیابت
- درمان دیابت
- 8 نکته فرآیند پرستاری در بیماران دیابتی
تعریف دیابت
دیابت یا بیماری قند یک اختلال سوخت و سازی (متابولیک) در بدن است. در این بیماری توانایی تولید هورمون انسولین در بدن از بین می‌رود و یا بدن در برابر انسولین مقاومت نشان می‌دهد و بنابراین انسولین تولیدی نمی‌تواند عملکرد طبیعی خود را انجام دهد. نقش اصلی انسولین در بدن پایین آوردن قند خون توسط ساز و کارهای مختلف است.
تشخیص پرستاری دیابت (انواع دیابت)
برای پرستاری از بیمار دیابتی باید بدانید که این بیمار به کدام دسته از دیابت مبتلاست. در این جا میتوانید انواع بیماری‌های دیابت را بشناسید :
- دیابت نوع ۱
- دیابت نوع ۲
- دیابت حاملگی
- دیابت همراه با بیماری‌های دیگر
در ادامه تلاش می‌کنیم برای بهتر شدن پرستاری از بیمار دیابتی به تشریح هر کدام بپردازیم.
در پرستاری از بیمار دیابتی، باید علاوه بر تمامی این موارد، کنترل روزانه قند خون و قند ادرار توسط نوارهای موجود در بازار مورد بررسی قرار گیرد.
1) تشخیص پرستاری در دیابت نوع ۱
یک فرد زمانی مبتلا به این نوع دیابت می‌شود که سلول‌های لوزالمعده دیگر هیچ انسولینی ترشح نکنند. اکثر مبتلایان به دیابت نوع ۱ را کودکان و نوجوانان و افراد زیر ۳۰ سال تشکیل می‌دهند. عوامل زیر می‌تواند به بروز دیابت نوع ۱ منجر شود :
- الف : داشتن زمینه ابتلا به دیابت.
- ب : ویروس‌هایی که می‌توانند به پانکراس صدمه بزنند.
- ج : وجود اختلال در سیستم ایمنی بدن که باعث از بین رفتن سلول‌های تولید کننده انسولین در لوزالمعده می‌گردد.
| 6 مورد از علائم دیابت نوع ۱ |
درمان دیابت نوع ۱ |
|
|
بهتر است بدانید که هر کس این علائم را داشت لزوما به این بیماری مبتلا نیست.
2) تشخیص پرستاری در دیابت نوع ۲
این نوع دیابت، مهمترین نوع و به «دیابت بزرگسالی» معروف است. حدود ۹۰% دیابتی‌ها دچار این نوع دیابت هستند. در بدن این افراد، ابتدا انسولین به اندازه کافی ترشح می‌شود اما بنا به دلایلی، مؤثر واقع نمی‌شود. اصولاً اختلال در پاسخ هورمونی و مقاومت به انسولین عامل اصلی ایجاد «هایپرگلیسمی» یا «افزایش قند خون» است.
چه افرادی به دیابت نوع ۲ مبتلا می‌شوند؟
در بسیاری از افراد، علائم دیابت نوع ۲ چندان مشهود نیست و یا این که بروز و پیشروی آن بسیار کند است و به همین دلیل تشخیص این نوع دیابت غالباً دیر هنگام صورت می‌گیرد و متأسفانه اغلب این دیابتی‌ها زمانی به پزشک مراجعه می‌کنند که بسیاری از ایشان دچار یکی از عوارض دیابت شده‌اند. باید بدانید که همه افراد می‌توانند در خطر ابتلا به دیابت باشند. اما افراد دسته زیر در این باره محتمل تر هستند :
- افراد چاق
- افراد بالای ۳۰ سال
- برخی خانم‌های باردار
- افرادی که دارای فشار خون بالا هستند.
- افرادی که از میزان بالای چربی خون برخوردارند.
- افرادی که در خانواده درجه اول آنان افراد دیابتی وجود دارد یا استعداد ابتلا به دیابت دارند.
6 مورد از مهمترین علائم دیابت نوع ۲
دیابت نوع ۲ اکثراً در ارتباط با درمان یک بیماری دیگر و یا هنگام یک آزمایش تصادفی تشخیص داده می‌شود. اگر به دیابت نوع ۲ مبتلا هستید، بدانید که پایه اساسی درمان، غیر از آموزش، برنامه غذایی صحیح و فعالیت جسمی است. در بعضی موارد، داروی خوراکی و یا تزریق انسولین نیز بخشی از درمان است. در هر حال دیابت نوع ۲ را بوسیله کاهش وزن، رعایت تغذیه صحیح و ورزش میتوان درمان کرد. از جمله مهمترین علائم دیابت نوع 2 میتوان به موارد زیر اشاره کرد :
- تکرر ادرار
- تشنگی فراوان
- اختلال در بینایی
- عصبی و بی‌حوصله بودن
- ایجاد زخم و دیر بهبود یافتن زخم‌ها
- بی‌حسی و یا مورمور شدن انگشتان
3) دیابت حاملگی
حدود ۳ تا ۵ درصد خانم‌های باردار، به خصوص در اواخر دوران حاملگی، به دیابت بارداری مبتلا می‌شوند. اگر چه بعد از زایمان و به دنیا آمدن نوزاد، دیابت از بین می‌رود اما احتمالاً در بارداری بعدی، مجدداً ظاهر گردد. حدود ۵۰ درصد خانم‌هایی که طی دوران حاملگی دچار دیابت می‌شوند احتمالاً به طور دائمی به دیابت مبتلا شوند. در این صورت حتماً باید تحت نظر پزشک متخصص، برای خود و فرزندانشان آموزش برنامه‌های صحیحی را ببینند. به رغم این که دیابت با توجه به علم امروز عارضه‌ای است که کاملاً رفع نمی‌شود و تا آخر عمر باقی می‌ماند، اما میتوان با همکاری پزشک آن را به گونه‌ای کنترل نمود که امری بسیار معمولی به نظر آید و فرد دیابتی، تصویری از یک بیماری در ذهن خود ایجاد نماید.
4) دیابت همراه با بیماری‌های دیگر
در برخی افراد مبتلا به بعضی از بیماری‌ها دیابت نیز بروز می‌کند. مانند :
- تالاسمی
- بیماری‌های لوزالمعده
- بیماری‌های غدد درون‌ریز
عوارض دیابت در پرستاری از بیمار دیابتی
عوارض دیابت اصولا به دو صورت زودرس و دیررس طبقه بندی می‌شوند. که در ادامه به بررسی جزئیات آنها می‌پردازیم :
1. عوارض زودرس در پرستاری از بیمار دیابتی
این دسته از عوارض دیابت به زودی در فرد نمایان می‌شود که خود به 4 دسته ی کتواسیدوز یا کمای دیابتی، کمای‌هایپر اوسمولار، هیپو گلیسمی و‌هایپرگلیسمی تقسیم می‌گردد :
الف) کتواسیدوز یا کمای دیابتی
یک اختلال مربوط به سوخت و ساز است که در اثر افزایش میزان قند خون همراه با استون ایجاد می‌شود که سبب گیجی، سستی و بی‌حالی، احساس تشنگی شدید، خستگی و تنگی نفس شده و همچنین در بعضی موارد با اغماء همراه است که در صورت عدم درمان احتمالاً منجر به مرگ فرد شود.
ب) کمای‌هایپر اوسمولار
که در افراد دیابتی نوع ۲ در صورتی که قند خون افزایش پیدا کند می‌تواند در نهایت به کمای‌هایپر اوسمولار یا کمای غیر اسیدوز بیانجامد.
ج) هیپو گلیسمی
اگر میزان قند خون از ۶۰ میلی‌گرم درصد کمتر شود، خطر هیپوگلیسمی انسان را تهدید می‌کند، ولی اکثر متخصصان معتقدند زمانی باید از هیپوگلیسمی سخن به میان آورد که میزان قند خون به کمتر از ۴۰ میلی‌گرم درصد برسد. اگر فردی دچار هیپوگلیسمی شود ولی به موقع و به طور صحیحی درمان نشود، میزان قند خون(گلوکز) او کاهش یافته در نتیجه دچار گیجی و سرانجام بیهوشی می‌شود و احتمالاً نهایتاً به او تشنج نیز دست بدهد. از نشانه‌های هیپوگلیسمی میتوان به گرسنگی فراوان، تپش قلب، رنگ پریدگی، بی‌قراری، پوست مرطوب و سرد، لرزش، سست شدن زانوها سردرد، دل‌درد، اختلال بینایی، و سرانجام کاهش قدرت تمرکز اشاره کرد.
د) هایپرگلیسمی
اصولاً هنگامی قند خون افزایش می‌یابد که بین نیاز و وجود انسولین در بدن نسبت مناسبی برقرار نباشد. مواردی که احتمالاً به‌هایپرگلیسمی منجر شود :
- فراموشی تزریق انسولین یا مصرف دارو
- بدنی کم
- پرخوری
نکته :
- در صورتی که عوارض زودرس دیابت سریع درمان نشود فرد دیابتی به کمای دیابتی دچار می‌شود.
- در دیابتی‌های نوع ۱ که انسولین تزریق می‌کنند دچار کمای دیابتی و نهایتاً کتواسیدوز می‌شوند.
- در دیابتی‌های نوع ۲ دچار کمای دیابتی‌هایپر اوسمولار (کمای غیر اسیدوز) می‌شوند.
2. عوارض دیررس در پرستاری از بیمار دیابتی
این دسته از عوارض دیابت بعد از مدتی در فرد بیمار نمایان می‌شوند. از جمله بیماری‌هایی که در این دسته قرار می‌گیرند، میتوان به موارد زیر اشاره کرد :
الف) عارضه چشمی: که احتمالاً به نابینایی کامل ختم شود.
ب) نفروپاتی (بیماری کلیه): که احتمالاً باعث از کارافتادگی کامل کلیه‌ها شود.
ج) نوروپاتی (آسیب دیدگی اعصاب): در صورت همراه شدن با مشکلات گردش خون احتمالاً موجب ایجاد زخم در پاها و نیز قانقاریا شود که در نهایت به قطع عضو می‌انجامد.
د) بیماری قلبی– عروقی: که بر روی قلب و رگهای خونی اثر می‌گذارد و یا احتمالاً به سکته‌های قلبی (منجر به حمله قلبی) سکته مغزی (یکی از علل اساسی ناتوانی و مرگ در افراد دیابتی) منجر شود.
اقدامات درمانی دیابت برای پرستاری از بیمار دیابتی
سه مورد اقدام درمانی موثر وجود دارد که پرستار بیمار باید بداند تا از پیشرفت بیماری دیابت جلوگیری کند و سبب درمان و کاهش شدت این بیماری مزمن در بدن فرد مبتلا گردد :
- رعایت نکات تغذیه ای و داشتن رژیم غذایی دقیق است.
- خوردن آب، قند موجود در خون شما را رقیق می‌کند و ادرار کردن باعث دفع قند خون از بدن شما می‌شود.
- انجام فعالیت بدنی و ورزش، که باعث می‌شود تا قند خون در بدن شما تبدیل به انرژی گردد و باعث کاهش قند خون می‌شود.
بیشتر بخوانید: تغذیه در دیابت
نقش پرستار در مراقبت از بیمار دیابتی: اهمیت حضور حرفه‌ای در مراقبت از بیماران
بیماری دیابت، یکی از بیماری‌های پراکنده و مزمن در جوامع جهانی است. این بیماری متاسفانه تعداد بسیاری از انسان‌ها را تحت تأثیر خود قرار داده و اگر مراقبت صحیحی انجام نشود، می‌تواند به مشکلات جدی در سلامتی افراد منتهی شود. در این متن به نقش حیاتی پرستاران در مراقبت از بیماران دیابتی خواهیم پرداخت و مهمترین نکات و اقداماتی که پرستاران باید انجام دهند را مورد بررسی قرار خواهیم داد.پرستاران در مراقبت از بیماران دیابتی باید دارای دانش، تخصص و مهارت‌های لازم باشند. این پرستاران باید بتوانند تشخیص دهند که بیمار در حالتی خطرناک قرار دارد یا نه و در صورت لزوم به طور سریع واکنش نشان دهند.
9 نکته طلایی فرایند پرستاری در بیمار دیابتی
بیماری دیابت یکی از بیماری‌های مزمن و شایع است که بیش از ۴۲۰ میلیون نفر در سراسر جهان را تحت تأثیر خود قرار داده است. این بیماری باعث افزایش قند خون در بدن شده و می‌تواند با گذشت زمان به مشکلات جدی مانند افت فشار خون، بیماری قلبی، نارسایی کلیه و اختلالات بینایی منجر شود. در این بیماری، پرستاران نقش بسیار مهمی در مراقبت از بیمار دارند. در این بخش از مقاله به بررسی فرایند پرستاری در بیمار دیابتی می‌پردازیم.
1. مراقبت از پوست در پرستاری از بیمار دیابتی
یکی از اقدامات اصلی پرستاران در مراقبت از بیماران دیابتی، نظارت و مراقبت از پوست بیمار می‌باشد. افراد مبتلا به دیابت معمولاً به مشکلات پوستی حساسیت دارند. پرستار باید به بیمار آموزش دهد که چگونه پوست خود را به درستی نگه‌دارد و هر گونه علائم غیرعادی را به پزشک اطلاع دهد. این نگهداری از پوست می‌تواند از بروز عفونت‌های پوستی جلوگیری کرده و سلامتی بیمار را حفظ کند. بیماران دیابتی باید به طور مداوم از پوست خود مراقبت کنند و پرستار باید برای آنها این مهم را یادآوری کند. اگر پوست خشک و شکسته شد، می‌تواند باعث عفونت شود. پرستار باید بررسی کند که آیا پوست بیمار صاف و بدون ترک‌ها و جوش‌ها است یا خیر.
2. مراقبت از پای بیمار
یکی دیگر از اقدامات حیاتی در مراقبت از بیماران دیابتی، مراقبت از پای بیماران است. دیابت می‌تواند به عوارض جدی در پای بیماران انجام شود و باعث آسیب به عصب‌ها و عروق می‌شود. پرستار باید به بیماران دیابتی توجیه کند که چگونه از پای خود مراقبت کنند. این شامل نگهداری از تمیزی و ترطیب پوست پاها، استفاده از کفش مناسب و کنترل دقیق علائمی نظیر قرمزی، تورم یا جوش‌ها می‌شود.
3. بررسی قند خون در فرآیند پرستاری از بیمار دیابتی
اندازه‌گیری دقیق قند خون بیماران دیابتی از اهمیت بسیاری برخوردار است. پرستار باید از دستگاه‌های اندازه‌گیری قند خون استفاده کرده و به طور منظم قند خون بیمار را اندازه‌گیری کند. همچنین باید بررسی کند که آیا بیمار داروهای معینی را مصرف کرده است یا خیر. این اطلاعات به پزشک در تنظیم درست درمان و کنترل دیابت بسیار کمک می‌کند.
4. توصیه‌های رژیمی در پرستاری از بیمار دیابتی
یکی از مسائل اساسی در مراقبت از بیماران دیابتی، تنظیم رژیم غذایی مناسب برای بیمار است. پرستار باید با توجه به وضعیت بیمار، یک رژیم غذایی مناسب تعیین کند. این رژیم باید حاوی مواد غذایی کافی باشد و باید مقدار قند و چربی‌های اشباع شده را کنترل کند. پرستار می‌تواند به بیمار نکاتی در مورد چگونگی تهیه غذاها و مدیریت غذاخوری بدهد تا کنترل قند خون بهتری داشته باشد. پرستار باید برای بیمار دیابتی رژیم غذایی مناسبی تعیین کند. رژیم غذایی بیمار باید حاوی مواد غذایی کافی باشد و باید با توجه به وضعیت بیمار تنظیم شود. همچنین، پرستار باید به بیمار توصیه کند که از مصرف قند و چربی‌های اشباع شده کاهش دهد.
5. مراقبت در مورد داروها
بسیاری از بیماران دیابتی داروهای معینی برای کنترل قند خون مصرف می‌کنند. پرستار باید مطمئن شود که بیمار داروهای مورد نیاز خود را به دقت و در زمان مناسب مصرف می‌کند. همچنین باید بررسی کند که آیا داروهای دیگری که بیمار مصرف می‌کند، با داروهای دیابتی تداخل دارند یا خیر. این اقدامات می‌توانند به جلوگیری از افزایش قند خون و کنترل دقیق تر آن کمک کنند.
6. تشویق به ورزش در پرستاری از بیمار دیابتی
ورزش به عنوان یک روش مهم در کنترل بیماری دیابت مطرح است و به بیماران دیابتی کمک می‌کند تا قند خون خود را کنترل کنند. پرستار باید به بیمار توصیه کند که به طور منظم ورزش کند. ورزش به بیمار کمک می‌کند تا بهبود عملکرد قلب و عروق خود را داشته باشد و می‌تواند به کنترل قند خون کمک کند.
7. آموزش به بیمار
پرستار باید به بیمار آموزش‌های لازم در مورد دیابت بدهد. این آموزش‌ها شامل رژیم غذایی، مراقبت از پای بیمار، استفاده از داروهای دیابتی و بررسی قند خون بیمار می‌شود. پرستار باید به بیمار توضیح دهد که چگونه باید این اطلاعات را برای کنترل دیابت استفاده کند.
8. مراقبت در مورد عوارض دیابت
بیماران دیابتی احتمالاً به عوارضی مانند افت دید، آسیب به کلیه، عصب‌ها و عروق دچار شوند. پرستار باید برای بیماران دیابتی مراقبت‌های لازم را انجام دهد تا به عوارض جدی از جمله این عوارض جلوگیری کند.
9. کنترل بیماری‌های دهان و دندان در افراد دیابتی
دیابت بر روی سلامت دهان و دندان‌ها تأثیر فراوانی دارد. در این بخش مقاله به بررسی اهمیت مراقبت‌های دهانی برای افراد دیابتی پرداخته و راهکارهای موثری را ارائه خواهیم داد.
الف) برقراری تعادل قند خون
یکی از نکات اساسی در مدیریت دیابت، برقراری تعادل قند خون می‌باشد. افزایش قند خون می‌تواند به عفونت‌های دهانی و پوسیدگی دندانی منجر شود. بنابراین، اهمیت کنترل دقیق قند خون نمی‌تواند نادیده گرفته شود.
ب) پوسیدگی دندانی
در افراد دیابتی، خطر پوسیدگی دندانی بالا می‌رود. بنابراین، حفظ بهداشت دهان و دندان در این افراد بسیار اهمیت دارد. برخی از راهکارهای کلیدی برای پیشگیری از پوسیدگی دندانی شامل:
- رژیم غذایی متعادل: از مصرف غذاهای شیرین و پرشکر پرهیز کنید.
- مراقبت از دندان‌های مصنوعی: در صورت استفاده از دندان‌های مصنوعی، مراقبت دقیق از آنها و تمیزی منظم آنها ضروری است.
ج) برفک (آفت دهانی)
افراد دیابتی برای ابتلا به برفک حساس‌تر هستند. برای جلوگیری از این مشکل:
- کنترل دیابت: مدیریت دقیق دیابت با کمک پزشک و تغییرات در رژیم غذایی می‌تواند خطر ابتلا به برفک را کاهش دهد.
- اجتناب از سیگار: سیگار آسیب به دهان و دندان‌ها و افزایش احتمال ابتلا به برفک دارد.
د) دهان خشک
دهان خشک می‌تواند به زخم‌های دهانی، عفونت‌ها و پوسیدگی دندانی منجر شود. برای پیشگیری از این مشکل:
- نگهداری تعادل بیشتر در قند خون: کنترل دیابت به تعادل قند خون کمک می‌کند.
- شستشوی دهان منظم: بلافاصله بعد از هر وعده غذایی دهان خود را بشویید.
- مصرف آب: مصرف آب به حفظ ترطیب دهان کمک می‌کند.
ذ) مراقبت‌های دهانی روزانه
برای حفظ سلامت دهان و دندان در افراد دیابتی، اجرای مراقبت‌های روزانه ضروری است:
- استفاده از مسواک نرم
- استفاده از نخ دندان
- استفاده از دهان شویه
مدیریت دقیق دیابت و مراقبت دقیق از دهان و دندان افراد دیابتی می‌تواند به پیشگیری از عفونت‌ها و پوسیدگی دندانی کمک کند. همچنین، بهبود کیفیت زندگی افراد دیابتی را تضمین می‌کند. بنابراین، همیشه اهمیت مراقبت از دهان و دندان را در نظر داشته و نکات فوق را به عمل آورید.
خلاصه مطلب مراقبت پرستاری در دیابت
دیابت یا بیماری قند یک اختلال سوخت و سازی (متابولیک) در بدن است. در این بیماری توانایی تولید هورمون انسولین در بدن از بین می‌رود و یا بدن در برابر انسولین مقاومت نشان می‌دهد و بنابراین انسولین تولیدی نمی‌تواند عملکرد طبیعی خود را انجام دهد. دیابت انواع گوناگونی دارد و درمان و عوارض آنها نیز متفاوت است. که با انجام اقدامات پیشگیرانه و تشخیص پرستاری دیابت می‌توانیم از بروز این بیماری در فرد جلوگیری کنیم.
در کل، پرستاران می‌توانند در کنترل دیابت بیماران خود نقش مهمی داشته باشند. با ارائه مراقبت‌های لازم و آموزش به بیماران دیابتی، پرستاران می‌توانند به بیماران کمک کنند تا بهبود یابند و بهترین کیفیت زندگی را داشته باشند. برای درخواست پرستار بیمار دیابتی یا پرستار برای سالمند دیابتی با کارشناسان ما تماس بگیرید. جهت مشاوره رایگان میتوانید با ما تماس حاصل فرمایید.
همچنین شما میتوانید تجربیات خود را در خصوص پرستاری از بیماران دیابتی با ما در میان بگذارید و سوالات خود را مطرح نمایید.
بیشتر بخوانید: دیابت در سالمندان
نوشته پرستاری از بیمار دیابتی : علائم انواع دیابت و درمان + 9 نکته مراقبت پرستاری در دیابت اولین بار در پارسیان مهرپرور | پرستار سالمند , پرستار کودک. پدیدار شد.
بدون دیدگاه