تب در کودکان بیماری نیست، بلکه نشان دهنده عفونت در بدن میباشد. پاسخ معمول سیستم ایمنی کودک به ویروس یا عفونت باکتریایی، تب میباشد. همه مادران تجربه بیدار شدن از خواب و مواجه با تب کودکشان را دارند. تب، که با نامهای پرکسیا (Pyrexia) یا دمای بالا هم شناخته میشود، به دمای بالای ۳۷ درجه سانتیگراد (دمای طبیعی بدن) اشاره دارد و نوعی واکنش طبیعی بدن به انواع بیماریها و عفونتهاست. تب در کودکان و در همه سنین نگران کننده میباشد.
در این مقاله موارد زیر را با هم بررسی میکنیم:
- تعریف تب چیست؟
- نشانه های تب و درجه تب در کودکان
- ۱۰ علت تب
- انواع تب
- درمان فوری تب در کودکان بدون دارو
- عوارض تب در کودکان
تعریف تب چیست؟
تب پاسخ طبیعی به انواع بیماریها که شایع ترین آنها عفونت میباشد. اختلال تب هنگامی اتفاق میافتد که دمای بدن به دلیل بازنشانی درجه حرارت بدن روی یک دمای بالاتر از حد معمول، افزایش مییابد. تب زمانی اتفاق میافتد که ناحیهای در مغز به نام هیپوتالاموس که به عنوان ترموستات بدن شما نیز شناخته میشود، تنظیم دمای بدن شما را به سمت بالا تغییر میدهد. در این وضعیت بدن احساس سردی میکند. برای تولید گرمای بیشتر بدن شروع به لرزیدن میکند و در نهایت دمای بدن را تا حدودی افزایش میدهد. به دلیل تغییر طبیعی دمای بدن، هیچ عدد واحدی وجود ندارد که بتوان به عنوان تب تعریف کرد. به طور کلی تب به معنی دمای بالاتر از (38 درجه سانتیگراد) است.
نشانه های تب و درجه تب در کودکان
تب به معنای بالاتر بودن دمای بدن از حالت عادی میباشد. تب در کودکان و تب در بزرگسالان به معنای وجود عفونت و التهاب میباشد. گرفتن دقیق درجه حرارت بدن میتواند شما را از وجود تب مطمئن کند. دمای طبیعی بدن برای یک کودک سالم کمتر از ۳۷/۸ درجۀ سانتیگراد میباشد. اگر دمای بدن کودک یا نوزاد از ۳۸ درجه سانتیگراد بالاتر باشد، او تب دارد. پزشک اندازه دقیق تب را از طریق پردۀ گوش توسط ترمومترهای مخصوص یا از دماسنج مقعدی انجام میدهد.
از نشانه های تب در کودکان و نوزادان موارد زیر است :
- تعریق
- نداشتن اشتها
- ضربان تند قلب
- دردهای عضلانی
- احساس سرگیجه
- تب و لرز در کودک
- تنفس سریع و پی در پی
- داغ شدن و گرم شدن گوش
- افزایش محسوس دمای بدن
۱۰ علت تب در کودکان (عوامل ایجادکننده تب)
همچنین زمانی که یک ماده خارجی به بدن شما حمله میکند پاسخ سیستم ایمنی بدن تب است. علل ایجاد تب در کودکان به شرح زیر میباشد :
- آرتریت
- سرطان
- واکسن زدن
- دندان درآوردن
- پرکاری تیروئید
- داروها: آنتی بیوتیکها و آنتی هیستامینها میتوانند باعث تب شوند.
- دهیدراته شدن بدن که میتواند در اثر اسهال و استفراغ شدید ایجاد شود.
- واکنشهای آلرژیک نسبت به مواد غذایی یا داروها که به ندرت باعث بروز تب میشوند.
- زخم یا جراحت : تروما ( trauma ) یکی از علل ایجاد تب در کودکان میباشد. تروما در اثر حمله قلبی، سکته مغزی، سوختگی ایجاد میشود.
- عفونت ویروسی یا باکتریایی شامل : سرماخوردگی، عفونت گوش میانی، التهاب معده و روده یا بیماریهای دوران کودکی مثل: اوریون، سرخک، سرخجه، تب زرد، آبله مرغان
علائم کرونا در کودکان
سرفه و تب از شایعترین علائم کرونا هم در بالغین و هم در کودکان است؛ با این حال تنگی نفس اغلب در بزرگسالان دیده میشود. همچنین کودکان میتوانند دچار پنومونی یا ذاتالریه با یا بدون علائم واضح شوند. اسهال، خستگی شدید و گلو درد نیز از جمله علائم دیگری است که در کودکان مشاهده میشود.
علائم امیکرون در کودکان
در امیکرون کودکان علائم امیکرون بسیار شبیه علائم سایر انواع کووید-19 است. بسیاری از افرادی که به این ویروس مبتلا شدهاند علائمی مانند گلو درد، خستگی، سردرد، سرفه خشک، احتقان و تب را تجربه میکنند.
تب در ناحیه شکم و سر کودک
بیماریهای مختلفی ممکن است باعث ایجاد تب در ناحیه شکم و سر کودک شوند. از این بیماریها میتوانیم به بیماریهای ویروسی در دستگاه گوارشی اشاره کنیم که منجر به ایجاد دل درد همراه با اسهال یا استفراغ میشوند. همچنین دیگر علل ایجادکننده تب در ناحیه شکم و سر کودک که همراه با تب یا سردرد ایجاد میشوند، عبارتند از:
- ضربه جزئی به سر
- دندان درآوردن کودکان
- افزایش بیش از حد استرس
- بیماریهای عفونی در ناحیه شکم و سر
دل درد کودک همراه با تب در ناحیه شکم و سرفه شدید
پنومونی گاهی میتواند منجر به احساس درد در معده شود. بسیاری از ویروسها دلدرد همراه با سرفه و سردرد هستند، اما در مواقعی که سرفه و دلدرد شدید در کودک وجود داشته باشد، باید فورا به پزشک مراجعه شود.
علت تب در ناحیه سر کودک به همراه سردرد
در برخی موارد، سردرد همراه تب در کودکان به دلیل عفونت، سطوح بالای استرس یا اضطراب یا ضربه جزئی به سر ایجاد میشود. مهم است که به علائم این درد توجه داشته و در صورت تشدید یا تکرار با پزشک مشورت کنید. اگر سردرد کودکان همراه تب باشد، میتواند خبری از یک مشکل جدی دهد.
علت تب در کودکان بدون علائم سرماخوردگی
چند دلیل وجود دارد که به جز سرماخوردگی میتواند باعث بروز تب در کودکان شوند، رایجترین آنها میتواند موارد زیر باشد:
- واکسن: بعد از انجام واکسنهای دورهای یکی از علائمی که در اکثر کودکان بروز میکند، تب است.
- گرمازدگی و کمآبی: گرمازدگی بدن میتواند باعث بروز تب در فصلهای گرم سال شود. بهخصوص در ایام سفر مراقبت از کودکان ضروری است.
- دمای بالای محیط: اتاقی که کودک در آن استراحت و بازی میکند باید دمای متعادلی داشته باشد. دمای زیاد اتاق نیز در بروز تب تأثیرگذار است.
- دندان درآوردن در کودکان: رویش دندان در اکثر کودکان با تب و درد و التهاب همراه است. اگر تب با اسهال توأم باشد، دندان جدید یکی از علتهای بروز تب در کودک است.
- انواع عفونتها: بروز انواع عفونتها در بدن میتواند باعث ایجاد تب در کودکان و بزرگسالان شود. عفونتهای ویروسی از باکتریایی شدیدتر هستند و بهراحتی قابل انتقال هستند و در این صورت نیاز به استراحت و درمانهای پزشکی وجود دارد.
تب بدون علت در کودکان
تشخیص تب، پاتوژنهای آن و عوامل خطر برای سنین مختلف، به ویژه در کودکان 1 تا 36 ماه دشوار میباشد. تب در نوزادان کمتر از یک ماه با 38 درجه سانتیگراد بالاتر مشخص میشود. در شیرخواران 1 تا 3 ماه، استرپتوکوک پنومونیه از دلایل احتمالی تب بدون منشا است و شیوع پاتوژن های زایمانی کمتر خواهد بود. وجود باکتریهای پنهان، عفونتهای کلیوی، عفونتهای ادراری و مننژیت از دیگر عوامل موثر در تب بدون علت در نوزادان شیرخوار و کودکان زیر سه سال است. برخی بیماری های بروز تب بدون علت در نوزادان و کودکان :
- مننژیت
- عفونت پوستی
- پنومونی (سینه پهلو)
- عفونت مجاری ادراری
- اوتیت مدیا (عفونت گوش)
- گاستروانتریت (التهاب روده و معده)
- امفالیت (التهاب و عفونت نسج نرم اطراف ناف)
- آرتریت عفونی (عفونت ویروسی یا باکتریایی در مفاصل نوزادان)
- استئومیلیت (التهاب استخوان، التهاب مغز استخوان یا عفونت استخوان)
تب نوزادان
برای نوزادان زیر سه ماه، افزایش جزئی دمای بدن از حد نرمال میتواند نشانی از عفونت جدی باشد. در صورتی کج خلقی، خواب آلودگی، ناراحتی، اسهال، سرماخوردگی، یا سرفه نوزاد به پزشک اطفال مراجعه کنید. در غیاب علائم گفته شده، در صورتی که تب بیش از سه روز ادامه داشته باشد، باید به پزشک مراجعه کنید. تب در کودکان شیرخوار، میتواند منجر به تشنج شود. نوزادان و کودکان زیر ۵ سال مستعد ابتلا به تشنج در کنار تب هستند.
چند درجه تب نوزاد خطرناک است؟
دمای بالای ۴۰ درجه برای نوزادی که کوچکتر از ٣ماه است و وزنش کم است میتواند منجر به تشنج شود. روی پوست نوزاد لکههایی ایجاد میشود و مدام گریه میکند. باید به سرعت او را به بیمارستان منتقل کرد.
دسته بندی انواع تب بر اساس درجه و مداومت
دمای طبیعی بدن بین ۳۶٫۱ تا ۳۷٫۲ درجه سانتیگراد است. اگر دمای بدنتان از این مقدار بالاتر رفت شما تب دارید. تب به ۴ گروه تقسیم میشود:
- تب درجه پایین: زمانی که دمای بدن به ۳۸ درجه سانتیگراد برسد؛
- تب متوسط: زمانی که دمای بدن به ۳۹٫۱ تا ۴۰ درجه سانتیگراد برسد؛
- تب درجه بالا: زمانی که دمای بدن به ۳۹٫۴ درجه سانتیگراد یا بیشتر برسد؛
- هیپرپیرکسی/ تب بسیار شدید در کودکان : زمانی که دمای بدن به بالای ۴۱٫۱ درجه سانتیگراد برسد.
معمولا بیشتر تبها خودشان بین ۱ تا ۳ روز برطرف میشوند. با این حال، تب مداوم یا ادامهدار احتمالاً تا ۱۴ روز تکرار شود. همانطور که تب تکرار شونده نشانه نوعی عفونت یا بیماری جدیتر است، تب مداوم نیز احتمالاً جدی باشد؛ حتی اگر تب خفیف باشد.
تب حاد: اگر مدت تب کمتر از ۷ روز باشد تب حاد میباشد؛ بیشتر تبهای حاد در نوزادان و کودکان خردسال به دلیل عفونت ایجاد میشود. این موارد رایجترین آنها هستند که گاهی به درمان تب کودکان نیاز دارند.
- عفونتهای ویروسی تنفسی یا گوارشی (شایعترین علل به طور کلی)
- برخی از عفونتهای باکتریایی (اوتیت میانی، ذاتالریه، عفونتهای دستگاه ادراری)
تب نیمه حاد: اگر مدت تب تا ۱۴ روز طول بکشد نیمه حاد است؛
تب مزمن یا تب طولانی در کودکان : اگر تب طولانی مدت و بیشتر از ۱۴ روز ادامه داشته باشد تب مزمن یا مداوم میباشد.
تبی که روزانه به مدت بیش از 2 هفته رخ میدهد و کشتهای اولیه و سایر تحقیقات در تشخیص آن شکست میخورند، تب با منشا ناشناخته (FUO) در نظر گرفته میشود. علل خاص متفرقه عبارتند از: بیماری التهابی روده دیابت بیمزه همراه با کم آبی بدن و اختلال در تنظیم حرارت
چند مورد از انواع تب ویروسی در کودک و نشانهها
در ادامه این مقاله برخی از انواع تب در کودکان را با عوامل ایجادکننده ویروسی یا میکروبی به همراه نشانههای آنها بررسی میکنیم.
تب مالت
بیماری تب مالت یا بروسلوز از بیماریهای مشترک انسان و دام محسوب میگردد. این تب از طریق شیر، پنیر و سایر لبنیات غیرپاستوریزه منتقل میشود. عفونت با آنتیبیوتیک درمان میشود. درمان چند هفته تا چند ماه طول میکشد. نشانهها احتمالاً پس از چند هفته تا چند ماه دوباره بروز کند.
نشانههای تب مالت در کودکان و بزرگسالان
- تب
- خستگی
- درد مفاصل
دامپزشکان، کارگران مزارع دامداری، گاوچرانان، کارگران کشتارگاهها، شکارچیان و میکروبیولوژیستها که با حیوانات کار میکنند یا با خون آلوده تماس دارند در معرض خطر بیشتری برای تب مالت قرار دارند.
نشانههای بلند مدت تب مالت مزمن
- تب
- خستگی
- آرتریت روماتوئید
- ورم مهرههای ستون فقرات
بیماری تب کریمه کنگو
تب خونریزیدهنده کریمه کنگو (به انگلیسی : Crimean Congo Hemorrhagic Fever(CC-HF)) نام دارد. این بیماری حاد تبدار، خونریزی دهنده میباشد. تب کریمه از گزش کنه یا تماس با خون یا ترشحات یا لاشه دام و انسان آلوده منتقل میشود. متاسفانه این بیماری به شدت کشنده است. دامداران، کشاورزان، کارگران کشتارگاهها، دامپزشکان و کارکنان بهداشتی و درمانی بیمارستانها بیشتر در معرض ابتلا به این تب قرار دارند. این افراد باید از دستکش و روپوش مناسب استفاده کنند.
علائم تب کریمه
- خلط خونی
- خونریزی از لثه
- مشاهده خون در ادرار
- وجود خونریزی از مقعد
- داشتن استفراغ خونی
- خونریزی در حفره شکم
تب دانگ
تب دِنگی (به انگلیسی: Dengue fever) یک بیماری ویروسی میباشد. از طریق گزش پشه است در مناطق گرمسیری و نیمهگرمسیری جهان رخ میدهد. این بیماری میتواند باعث خونریزی شدید، کاهش ناگهانی فشار خون و مرگ در فرد شود. ۴ تا ۷ روز پس از نیش پشه نشانههای آن شروع میشود. این تب باعث بروز تب بالای ۴٠ درجه میشود.
نشانههای تب دانگ :
- راش
- تب بالا
- سردرد
- استفراغ
- درد عضله
- حالت تهوع
- بثورات پوستی
- تورم غدد لنفاوی
- درد پشت چشمها
- درد عضلانی و مفصلی
بیماری تب زرد
تب زرد (Yellow fever) که با عنوان طاعون زرد (yellow plague) نیز شناخته میشده است، یک بیماری حادِ ویروسی میباشد. این بیماری توسط پشه آلوده به ویروس تب زرد منتقل میشود. تب زرد یک بیماری حاد و کشنده است و حدود ٨۵درصد مبتلا یان به آن میمیرند.
نشانههای تب زرد :
- تب
- لرز
- تهوع
- از دستدادن اشتها
- دردهای ماهیچهای بهویژه در پشت و سردرد
- دوره تکثیر این بیماری ٣ تا ۵ روز قبل از بروز علائم ظاهری میباشد.
فرد مبتلا ابتدا دچار سردرد، تب، استفراغ، ازدستدادن اشتها و زردی میشود و طی ٣ تا ۴روز، احتمالاً کمی بهبود پیدا کند. گروهی از بیماران در همین مرحله خوب میشوند. گروهی دیگر در فاصله ٢۴ساعت، وارد مرحله دوم میشوند. در مرحله دوم نشانهها شدیدتر میشود و در مرحله آخر، دچار مسمومیت میشوند. این بیماری در انتها به یک اختلال چند ارگانی تبدیل میشود. فرد دچار نارسایی کبد و کلیه، اختلال عملکرد مغز مانند هذیان، تشنج، کما، شوک و حتی مرگ میشود.
درمان تب در کودکان در خانه فوری و بدون دارو
زمانی که دماسنج درجه بالایی از تب در کودکان را نشان داد، کودک را نزد پزشک متخصص اطفال ببرید. اما اگر تب او کمی بالاتر از دمای طبیعی بدن (۳۷ درجه سانتیگراد) بود، میتوانید با این روشها تب کودک را پایین آورید:
- اگر هوا گرم است ، دمای اتاق کودک را پایین نگه دارید. لباسهای نخی نازک به تن کودک کنید.
- هنگام حمام کردن کودک، برای پایین آوردن سریع تب کودک از یک لیف نرم برای شستن پوست او استفاده کنید.
- استراحت و خواب کافی باعث کاهش تب در کودکان میشود. بدن فرصت مبارزه با عفونت و ترمیم بافتهای آسیب دیده را پیدا میکند.
- پایین آوردن سریع تب در کودکان با سرکه سیب : ¼ فنجان سرکه سیب خالص را در یک کاسه بزرگ آب برای پاشویه کردن کودک استفاده کنید.
- تب باعث دهیدراته شدن بدن کودک میشود. برای رفع تب در کودکان مایعات و آب کافی به کودک بدهید. از غذاهای سبک مانند انواع سوپهای ساده استفاده کنید.
- پارچه ای تمیز و مرطوب بر روی پیشانی کودک قرار دهید. هر ۳۰ ثانیه یک بار آن را تعویض کنید. نکته ای که در این خصوص وجود دارد این است که دستمال باید مرتبا عوض شود و دمای آب باید ولرم باشد.
علت تب طولانی در کودکان
تبهای طولانی نشانه ای از اختلالات زمینه ای از جمله عفونت محدود یا اختلالات مزمن میباشد. تب احتمالاً تا زمانی که بدن در برابر عفونت مقابله میکند، ادامه داشته باشد. برای اغلب موارد تبهای طولانی جای نگرانی ندارد. با این حال اندازه گیری آن برای ثبت تغییرات و اطلاع الزامی است. هر فردی که درباره علائم مورد اشاره نگرانی دارد و این علائم برای مدت بیش از ده روز ادامه داشته است، بهتر است به پزشک مراجعه کند.
علت تب کودکان در شب
اغلب بیماری های التهابی هنگام شب بیشتر نشان میدهند. اغلب انسانها در ساعات تاریک هوا، در حال استراحت هستند پس بدن حرکت کمتری دارد و تخلیه عروق و لنف هم به آرامی صورت میگیرد. تب ها اغلب در شب بدتر میشوند. همین امر اغلب در مورد آسم، آرتروز و آنفولانزا گفته میشود.
داروی تب بر بدون نسخه برای درمان تب های طولانی
درمان تبهای طولانی متناسب با علت بروز میباشد. برای مثال عفونتهای جزئی احتمالاً نیازی به درمان نداشته باشند در حالی که اختلالاتی نظیر سرطان به درمانهای وسیعی نیاز دارند. برای کاهش علائم تب های طولانی در خانه، فرد میتواند از داروهای بدون نسخه مثل ایبوپروفن (Advil) یا استامینوفن (Tylenol) استفاده کند. تب میتواند سبب بروز اسهال گردد بنابراین نیاز است تا آب زیادی نوشیده شود. درمان تب های طولانی در اطفال بسیار اهمیت دارد چون نسبت به تغییرات دمایی بسیار حساس هستند. تا زمان مراجعه به پزشک، استفاده از داروهای بدون نسخه ویژه اطفال احتمالاً به کنترل تب کمک کند.
6 درمان خانگی تب کودکان در منزل
درمان تب کودکان در خانه: برای پائین آوردن فوری تب در کودکان در خانه روشهای زیر توصیه میشود.
- در صورت مشاهده تب بالا در کودک و طولانی شدن مدت زمان تب، فورا به پزشک متخصص اطفال مراجعه نمایید.
- برای کنترل تب در کودکان از لباسهای گشاد و نخی استفاده کنید و از هر گونه لباس تنگ و با بستهای فلزی و پر دکمه، اجتناب کنید.
- معمولا لب فرد مبتلا به تب خشک میشود و ترک میخورد. لبهای کودک تب دار خود را چرب نگه دارید. برای این کار میتوانید از وازلین و یا کرم مخصوص کودکان استفاده کنید.
- لباسی را انتخاب کنید که بتوانید سریعا آن را از تن کودک درآورید و یا به او بپوشانید، به این دلیل که امکان دارد در اثر بالا رفتن دمای بدن کودک، مجبور به عوض کردن لباس کودک شوید.
- به هیچ عنوان از الکل برای پایین آوردن تب در کودکان استفاده نکنید. الکل حاوی گازهای سمی است. از طریق پوست جذب میشود و خیلی سریع تب کودک را پایین میآورد که این خطرناک است.
- لباسی را برای کودک در زمان داشتن تب انتخاب کنید که هوای کافی به پوست کودک برساند، زیرا معمولا تب، باعث عرق کردن کودک میشود. لباسهای نخی، هوای کافی را به پوست کودک میرسانند و کودک را خنک نگه میدارند.
توجه : اگر کودک مبتلا به تب، دچار تنگی نفس، سفتی گردن، گیجی، رخوت، هذیان، تشنج و سرفه همراه با خلط رنگی شد، سریعا او را به پزشک برسانید.
عوارض تب در کودکان
در صورت بی توجهی به علائم تب در کودکان عوارضی به شرح زیر ایجاد میشود:
تشنج ناشی از تب : کودک دچار تشنج ، چشم خود را به یک طرف میچرخاند، بزاق از دهانش جاری میشود یا استفراغ میکند. اندام کودک احتمالاً سفت شود و بدن او دچار حرکت یا کشش ناگهانی یا حرکت تند و سریع شود. از هر گونه اقدام خاصی در این مواقع خودداری کنید و سریع فرزند خود را به اورژانس برسانید.
بازگشت تب : تب برها، درجه حرارت بدن را به طور موقت پایین میآورد، اما منشاء عفونت را از بین نمیبرد. از بین رفتن عفونت بدن میتواند چند روز طول بکشد. پیگیر از بین رفتن تب در بدن کودک باشید.
خلاصه مطلب تب در کودکان
والدین یا پرستارانی که از کودک تب دار مراقبت می کنند باید اقدامات صحیح و فوری برای نگهداری از آنها انجام دهند؛ نکته مهم در تشنج ناشی از تب در کودکان این است که بروز تشنج ربطی به میزان تب ندارد. بروز تشنج در شیرخواران و کودکان در هر درجه ای از تب میتواند اتفاق بیفتد و لزوما در دمای بالا نیست. گاهی اوقات هنگام پایین آوردن دمای بدن نیز تشنج رخ میدهد. دادن استامینوفن، بروفن، دیازپام و یا شیاف استامینوفن به کودک از راههای کنترل و پایین آوردن تب است. تشنج در کودکان به صورت از دست رفتن ناگهانی هوشیاری ، قفل شدن فک، سیاه شدن دور لب، سفت شدن تمام بدن و به دنبال آن حرکاتی شبیه دست و پا زدن بروز میکند. والدین در این مواقع سریع با اورژانس تماس بگیرند و یا کودک را به نزدیک ترین بیمارستان انتقال دهند.
نوشته تب در کودکان : 10 علت انواع تب و درمان خانگی تب کودک (فوری و بدون دارو) اولین بار در پارسیان مهرپرور | پرستار سالمند , پرستار کودک. پدیدار شد.
بدون دیدگاه