ویتامین D برای کودکان در رشد آنها اهمیت زیادی دارد و کمبود ویتامین دی منجر به نرمی استخوان می‌شود. البته دریافت بیش از حد ویتامین D نیز امکان دارد باعث مسمومیت در کودکان بشود. از این رو توجه به تأمین این ویتامین اما بهن مقدار کافی بسیار ضروریست. کودکانی که دارای بیماری‌هایی مانند عفونت و نرمی استخوان هستند، ممکن است علت بیماری آن‌ها کمبود ویتامین d در بدنشان باشد. اندازه‌گیری ویتامین D جهت بررسی میزان ویتامین‌ D در بدن منحصراً از طریق خون امکان پذیر است. در این مقاله از مرکز خدمات پرستاری پارسیان مهرپرور به‌طور کامل در مورد عوارض و علائم کمبود ویتامین دی در کودکان توضیح می‌دهیم. همچنین بهترین شربت ویتامین دی برای کودکان و میزان مصرف قرص ویتامین دی برای کودکان و منابع غذایی حاوی ویتامین d نیز آورده شده است.

تعریف ویتامین D

ویتامین دی (vitamin D) از ویتامین‌های ضروری بدن است و محلول در چربی می‌باشد. ویتامین d به رشد و استحکام استخوان‌ها کمک می‌کند. این ویتامین با افزایش جذب فسفر و کلسیم از روده‌ها و کاهش دفع از کلیه‌ها به متابولیسم استخوان‌ها کمک می‌کند. ویتامین D همچنین از طریق ترجمه ژن‌های هسته سلول به رشد سلول‌ها کمک می‌کند.

فواید و خواص ویتامین دی برای کودکان

در موضوع تغذیه کودکان رشد مطلوب و سلامتی کودکان اهمیت زیادی دارد. ویتامین‌ها در این راه به بدن کمک زیادی می‌کنند. در ادامه به طور اختصاصی به اهمیت ویتامین D برای کودکان می‌پردازیم.

• ویتامین D کودک را قادر می‌سازد تا با قدرت و انرژی کافی فعالیت کند.
• ویتامین D برای کودکان سبب پیشگیری از بیماری راشیتیسم می‌شود.
• ویتامین D وظیفه باز کردن درب سلول‌های بدن برای رسیدن مولکول‌ها و تولید انرژی را دارد.
• ویتامین D سبب جذب کلسیم غذا از روده، پالایش آن در خون و ذخیره آن‌ در استخوان‌ها می‌شود.
• ویتامین D با رساندن کلسیم و فسفر به استخوان‌ها به استحکام و جلوگیری از سایش و پارگی و همچنین تحمل وزن کمک می‌کند.

ویتامین D دو نوع است:

• ویتامین D2 یا ارگوکلسیفرول
• ویتامین D3 یا کوله کلسیفرول

ویتامین D2 در معرض نور خورشید به ویتامین D3 تبدیل می‌شود. به همین جهت توصیه می‌شود روزانه نیم‌ساعت ۲ بار در هفته زمانی که هوا خیلی گرم نیست اندام‌ها یا بدن در معرض آفتاب باشد. در این شرایط نباید کرم ضد آفتاب زده باشیم و بدانید اشعه مفید از پشت شیشه عبور نمی‌کند.

تعریف کمبود ویتامین D

زمانی که میزان ویتامین D در بدن پایین‌تر از سطح مورد نیاز باشد، دچار کمبود ویتامین D هستیم. این ویتامین همچنین به تقویت ماهیچه‌ها، افزایش سیستم ایمنی بدن و تولید انسولین در بدن کمک می‌کند، کمبود این ویتامین در بدن مشکلات زیادی ایجاد می‌کند. بنابراین مقدار ویتامین D برای کودکان به جهت پیشگیری و درمان باید اندازه گیری شود. برای اینکه بدانیم بدن چرا دچار کمبود ویتامین D می‌شود لازم است با فرآیند تولید، ذخیره و مصرف آن آشنا شوید، در ادامه با ما همراه باشید.

نحوه تولید، فرآوری، ذخیره و مصرف ویتامین D در بدن

زمانی که بدن در معرض آفتاب قرار می‌گیرد، اپیدرم ( لایه بالایی پوست ) کلسترولی به نام پرو ویتامین D3 را به ویتامین D3 تبدیل کرده و به خون وارد می‌کند و آن را به کبد می‌فرستد. همچنین ویتامین D که از غذا و مکمل‌ها به بدن ما می‌رسد از طریق معده جذب و به کبد منتقل می‌شود. سپس کبد ویتامین D3 را به یک شکل قوی‌تری از کلسیدیول ( calcidiol ) تبدیل می‌کند که همچنان غیرفعال است. سپس آن را به کلیه‌ها می‌فرستد تا به شکل کلسی تریول (calcitriol) در بیاید، کلسی تریول ( Calcitriol) شکل فعال و آماده به کار ویتامین D است. هرگونه شکستگی در مراحل این فرآیند با وجود جذب نور خورشید کافی، ممکن است فرد را دچار کمبود ویتامین D بکند.

علائم کمبود ویتامین دی در کودکان (8 مورد)

1. تأخیر در رشد یا رشد کم: با وجود رژیم سالم کودک
2. درد: دردهای مکرر در دست‌ها، پاها و بدن است که با مراحل پیشرفت جسمانی کودک تناسبی ندارد.
3. شکستگی استخوان: در صورت آسیب جزئی، نشانه عدم جذب کلسیم به علت کمبود ویتامین D است.
4. ریکتز یا راشیتیسم: که به صورت زانوهای پرانتزی و مچ دست کلفت، استخوان درد مزمن (بیش از ۳ ماه)
5. ضعف ماهیچه: ضعف در ماهیچه‌ها می‌تواند باعث تاخیر در راه رفتن، مشکل در بالا رفتن از پله و .. می‌شود.
6. عفونت دستگاه تنفسی: به دلیل تأثیر ویتامین D در عملکرد سیستم ایمنی، در صورت کمبود ویتامین D سبب عفونت‌ می‌شود.
7. آزمایش خون غیر طبیعی: در صورت کمبود ویتامین D در کودکان، در نتیجه آزمایش، سطح کلسیم یا فسفات پلاسما کم و سطح آلکالین فسفاتاز زیاد نشان داده میشود.
8. دیر دندان درآوردن: دندان برای رشد نیاز به کلسیم دارد و کلسیم ارتباط مستقیم با ویتامین D دارد. کمبود ویتامین D سبب تاخیر در زمان دندان درآوردن کودک یا پوسیدگی زودرس دندان می‌شود.

علل کمبود دریافت ویتامین D

اگر میزان ویتامین D بدن شما کافی نباشد، ممکن است بعد از زمین خوردن ساده دچار شکستگی شوید. تابش نور آفتاب به پوست و استفاده از لبنیات دارای ویتامین‌ D، کمبود این ویتامین را کاهش می‌دهد. با این حال، کمبود ویتامین D یکی از مشکلات شایع سلامت (به ویژه در افراد مسن) است. در ادامه این مقاله دلایل اصلی کمبود ویتامین دی را به طور خلاصه بیان می‌کنیم.

• آلودگی هوا
• سبک زندگی
• بیماری کلیوی
• حساسیت به شیر
• داشتن پوست تیره
• بیماری‌های مزمن کبد
• رژیم غذایی گیاهخواری
• عادت‌های غذایی نادرست
• قرار نداشتن در معرض نور خورشید
• مشکلات جذب مانند بیماری‌های لوزالمعده، بیماری سلیاک، انسداد مجاری صفراوی
• استفاده از کرم‌ها و لوسیون‌ها و لباس‌هایی که مانع از تابش پرتوهای خوب خورشید به پوست می‌شوند.

عوارض کمبود ویتامین d برای کودکان

آیا کمبود ویتامین دی خطرناک است؟ کمبود ویتامین D و کلسیم می‌تواند کودک را مبتلا به نرمی استخوان و پوکی استخوان کند. پوکی استخوان بیماری است که در آن کمیت و کیفیت استخوان‌ها کم میشود و بعلت ضعف اسکلتی خطر شکستگی در استخوان مهره‌ها، کمر، لگن و شانه‌ها را بیشتر می‌شود.ضعف سیستم ایمنی بدن و مریض شدن مرتب کودکان از عوارض کمبود ویتامین D در کودکان است. ریزش مو هم یکی از عوارض کمبود این ویتامین است. یکی دریگر از عوارض کمبود ویتامین D مشکلات روانی و افسردگی است. تحقیقات نشان می‌دهد که، کمبود ویتامین D می‌تواند عوارض زیادی بر بدن داشته باشد. بسیاری از عوارض کمبود ویتامین D تا سال‌ها بر بدن شما باقی می‌ماند. کمبود ویتامین D به عنوان عامل اصلی حداقل ۱۷ نوع سرطان و همچنین بیماری‌هایی زیر می‌شود:

• آسم
• دیابت
• سکته قلبی
• بیماری M.S
• استئوآرتریت
• ضعف عضلانی
• پوکی استخوان
• بیماری‌های کلیه
• اختلالات پروستات
• افزایش فشارخون
• کولیت اولسروز (زخم‌روده بزرگ)
• بیماری‌های مزمن پوست مانند اگزما

مقدار کافی ویتامین D برای کودکان

این نکته مهم است که اطمینان حاصل کنید کودک شما مقدار مناسبی از ویتامین D را به صورت منظم در هر روز دریافت می‌کند. در واقع، میزان مصرف ویتامین D به سن و سال کودک شما بستگی دارد. برای اطلاعات بیشتر در مورد اندازه ی مصرف این ویتامین حتما با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید.

• کودکان زیر سن دوازده ماهگی نیاز به حداقل ۱۰ میلی گرم از ویتامین D در هر روز دارند، که با ۴۰۰ واحد بین المللی (IU) برابراست.
• کودکان در سنین بالاتر از ۱۲ ماهگی نیاز به ۱۵میلی گرم از ویتامین D در هر روز دارند، که معادل ۶۰۰ واحد بین المللی (IU) است.

عوارض مسمومیت ویتامین D

مصرف بیش از حد نیاز ویتامین D برای کودکان هم مانند کمبود آن مضر است. میزان دریافتی این ویتامین در بدن هر کودک باید با سن و نیاز او منطبق باشد. عوارض مصرف بیش از حد این ویتامین در بدن به شرح زیر است:

• تهوع
• ضعف
• سردرد
• یبوست
• استفراغ
• تشنگی زیاد
• مشکلات گوارشی
• افزایش حجم ادرار
• شکستگی استخوان‌ها و تغییر شکل آن‌ها
• عوارض ریوی به دلیل رسوب کلسیم در ریه‌ها
• رسوب کلسیم در قلب منجر به بیماری‌های قلبی می‌شود.
• رسوب کلسیم در گوش منجر به اختلالات شنوایی و حتی کری می‌شود.
• مصرف بیش از اندازه ویتامین D سبب رسوب کلسیم در کلیه‌ها و ایجاد سنگ کلیه میشود.
• استفاده از قرص و آمپول ویتامین دی به‌طور مستمر سبب رسوب کلسیم در بافت‌های نرم مثل کلیه‌ها، ریه‌ها، قلب و گوش می‌شود.

جبران کمبود ویتامین D کودکان

بعد از اینکه متوجه شدید کودک دچار کمبود این ویتامین است به روش‌های زیر می‌توانید برای درمان کمبود آن اقدام کنید. از آنجایی که زمان زیادی برای جبران کمبود آن در بدن لازم است، زمان را از دست ندهید.

1- مصرف مکمل‌های ویتامین D

دریافت بیش از حد ویتامین دی ممكن است ایجاد مسمومیت با ویتامین D بنماید بنابراین مقدار ویتامین D برای پیشگیری و درمان باید بررسی و بر اساس هر بیمار اجرا و با دقت مراقبت شود.

بهترین شربت ویتامین دی برای کودکان

بهترین شربت ویتامین دی برای کودکان و یا بهترین قطره ویتامین d برای کودکان از جمله دغدغه‌های خانواده‌ها و به خصوص مادران می‌باشد. این ویتامین در بهترین شربت ویتامین دی یافت می‌شود اما امروزه به عنوان یک قطره جداگانه نیز وجود دارد لذا می‌توان بهترین شربت مولتی ویتامین برای کودکان را از داروخانه‌ها تهیه نمود.

• استفاده از شربت مینادکس یا minadex: یکی از بهترین شربت ویتامین دی شربت مینادکس است که دارای طعم پرتقال می‌باشد. این شربت مملو از ویتامین و روغن کبد ماهی است. از این شربت پس از دوران نوزادی تا بزرگسالی می‌توان استفاده نمود. گفتنی است که استفاده از شربت مذکور در دوران نوزادی کاملا منع می‌شود.
• استفاده از شربت بکواکتین یا becoactin: شاید به قطع بتوان عنوان نمود که بهترین شربت ویتامین دی شربت بکواکتین اسن. این شربت مملو از ویتامین B و سیروهپتادین است. از این شربت می‌توان به عنوان ضد حساسیت یا آنتی هیستامین استفاده نمود لذا منجر افزایش اشتها و چاقی کودکان می‌شود. با توجه به عوارض جانبی آن استفاده برای کودکان و یا نوزادان پیشنهاد نمی‌شود.

قرص ویتامین دی برای کودکان

ویتامین D برای کودکان، هم به صورت قرص و هم به صورت مایع در دسترس است و همچنین در ترکیب با کلسیم نیز موجود است. شما می‌توانید قرص را پودر کنید یا کپسول را باز کنید و با غذا مخلوط کنید. برای استفاده از مکمل‌های دارویی ۲ راه وجود دارد که حتما باید با نظر پزشک انجام شود.

• مکمل‌های روزانه با دوز پایین
• دوره‌های درمانی با دوز بالا

میزان مصرف قرص ویتامین دی 50000 برای کودکان

پیش از مصرف مکمل‌های ویتامین دی حتماً دوز آن را بررسی کنید. بعضی از این مکمل‌ها برای افرادی که کمبود ویتامین D دارند تولید می‌شوند که دوزهای بسیار بالایی دارند (50000 واحد) و باید هر چند هفته مصرف شوند. بهترین زمان مصرف ویتامین دی ۵۰۰۰۰ بستگی به میزان آن در بدن فرد دارد. از آنجایی که بیشترین و بالاترین دوز ویتامین دی کپسول‌های ژله‌ای ۵۰۰۰۰ تایی هستند، در مصرف آنها باید دقت بالایی از خود نشان دهید. کسانی که میزان ویتامین دی آن‌ها در حد طبیعی قرار دارد،‌ می‌توانند از قرص ویتامین دی ۵۰۰۰۰ را ماهی یک عدد، اول صبح اولین روز ماه (یا آخرین روز ماه) مصرف کنند. می‌توان ویتامین دی ۵۰۰۰۰ تایی را در وسط ماه هم استفاده کرد اما بهتر است که روز مشخصی داشته‌ باشد تا فراموش نشود. معمولا دوز مکمل‌هایی که فاصله‌ی زیادی تا مصرف دوز بعدی آنها فرص باقی است، فراموش می‌شوند. از عوارض قرص ویتامین دی ۵۰۰۰۰ برای کودکان، مسمومیت است که به دلیل جابجایی در زمان مصرف، ممکن است روی دهد.

2- اطمینان از جذب کافی کلسیم

شیر گاو، ماست، پنیر و لبنیات غنی که منابع مفید کلسیم هستند، اما در صورت مصرف ضعیف یا دوست نداشتن کودکان، باید مکمل‌های دارویی را در نظر بگیرید.

3- نور خورشید

کودکان و افرادی که دارای پوست تیره هستند، می‌توانند در معرض نور خورشید قرار بگیرند و به کرم ضد آفتاب نیاز ندارند، البته کلاه و عینک آفتابی می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. کودکان را به فعالیت‌ در فضای باز را تشویق کنید تا به اندازه کافی ویتامین D دریافت کنند.

4- استفاده از غذاهای حاوی ویتامین D برای کودکان

ویتامین دی در چه چیزهایی وجود دارد؟ با وجود اینکه گیاهان ویتامین D را سنتز می‌کنند اما این شکل از ویتامین D نمی‌تواند توسط بدن انسان جذب شود. تنها راه دریافت ویتامین D استفاده از غذاهای حیوانی است. تنها فرآورده حیوانی که کودکان می‌توانند در ماه‌های اولیه زندگی استفاده کنند شیر است که منبع غنی از ویتامین D محسوب نمی‌شود، به همین دلیل توصیه میشود از مواد غذایی غنی شده با ویتامین D استفاده کنید مانند مواد غذایی زیر:

غذاهای غنی شده غنی از ویتامین D

در اینجا 8 غذای سالم دارای ویتامین D بالا آورده می‌شود.

1. آب پرتقال
2. شیر غنی شده
3. غلات و حبوبات
4. شیر برنج غنی شده
5. شیر سویا غنی شده
6. روغن‌های غنی شده
7. مارگارین تقویت شده
8. فرمول‌های شیردهی تقویت شده

کودکانی که از نظر سنی بزرگتر هستند می‌توانند از مواد غذایی زیر نیز استفاده کنند:

• ماهی‌های چرب مانند ماهی قزل آلا و ساردین
• گوشت
• زرده تخم مرغ

پیشگیری از کمبود ویتامین D

جهت تامین میزان کافی ویتامین D برای افراد بالغ قرار گرفتن در معرض تابش نور خورشید بطور منظم در چهار فصل و تا حد امکان با بیشترین سطح پوست توصیه می‌شود. در صورت کمبود ویتامین D در بدن دریافت ۵۰۰۰ واحد بین‌المللی بطور روزانه به مدت ۳ ماه و آزمایش تنظیم بعدی ویتامین D خون بین ۸۰-۵۰ نانوگرم در میلی‌لیتر توصیه می‌شود. درماتولوژیست‌ها توصیه نموده‌اند در صورت اجتناب از تابش نور خورشید برای پیشگیری از راشیتیسم نزد کودکان و استئومالاسی بزرگسالان دو قرص معادل ۵۰۰ واحد بین‌المللی نیاز است.

اکثراً مردم ویتامین D مورد نیاز خود را از تابش نور خورشید مثل تماس دست‌ها و صورت و بازوها در خلال پیاده‌روی بدست می‌آورند. تولید ویتامین در پوست بسیار سریع است. در ایران جهت پیشگیری از راشیتیسم در کودکان قطره ویتامین D + A از روز پانزدهم تا یکسالگی ۲۵ قطره روزانه معادل ۴۰۰ واحد بین‌المللی ویتامین D و ۱۵۰۰ واحد بین‌المللی ویتامین A توصیه می‌شود و تا سن ۲ سالگی هم بر حسب شرایط و کمبود در کودکان توصیه می‌شود.

سوالات متداول

زمان مصرف قرص ویتامین دی ۲۰۰۰ چه موقع است؟ قرص ویتامین دی ۲۰۰۰ از دیگر قرص‌های موجود ویتامین دی در داروخانه‌هاست. در صورتیکه ویتامین دی بدن شما در محدوده‌ی طبیعی قرار دارد، می‌توانید قرص ویتامین دی ۲۰۰۰ را یک روز در میان مصرف کنید. قرص ویتامین دی ۲۰۰۰ دوز کمتری است و برای دو روز می‌تواند پاسخگوی نیازهای بدن باشد. توجه داشته‌ باشید که فرق چندانی نمی‌کند که ویتامین دی را در روز یا شب مصرف کنید اما بهتر است که آن را در روز دریافت کنید.

بهترین زمان و نحوه مصرف قرص ویتامین دی ۱۰۰۰ برای کودکان کی است؟ تنها دوزهای موجود برای مکمل ویتامین دی، قرص ویتامین دی ۵۰۰۰۰ و قرص ویتامین دی ۲۰۰۰ نیستند. دوز ویتامین دی برای کودکان دیگری هم وجود دارد که ویتامین دی ۱۰۰۰ واحدی است. ویتامین دی ۱۰۰۰ واحدی را باید روزانه مصرف کرد. البته که منطقی هم به نظر می‌رسد. توجه کنید که ویتامین دی ۲۰۰۰ واحدی برای دو روز کارکرد داشت و اما ویتامین دی ۱۰۰۰ واحدی نصف آن و بنابراین برای یک روز کارآمد است. می‌توان این مکمل را در اول صبح هر روز مصرف کرد.

نوشته ویتامین D برای کودکان : 8 علائم کمبود ویتامین D (قرص ویتامین دی + منابع غذایی) اولین بار در پارسیان مهرپرور | پرستار سالمند , پرستار کودک. پدیدار شد.