زخم معده در سالمندان یک زخم گوارشی و دردناک در معده است. این زخم از شایع‌ترین بیماری‌های گوارشی هست. زخم‌های گوارشی زخم‌های باز هستند که در داخل پوشش داخلی معده و قسمت فوقانی روده کوچک ایجاد می‌شوند. زخم معده ممکن است به راحتی اتفاق بیافتد، اما بدون درمان مناسب می‌تواند شدید شود. برای آشنایی با علائم و علل این بیماری و توصیه‌های موثر برای درمان این زخم مقاله زیر را مطالعه کنید.

زخم معده چیست؟

زخم معده یا (peptic ulcer disease)، در زمره ی آسیب‌های خوش خیم معده طبقه بندی می‌شود. بیماری زخم معده سبب آسیب دیدن مخاط دستگاه گوارش می‌شود. این بیماری در حالت عادی مشکلی ایجاد نمی‌کند اما اگر به آن توجه نشود می‌تواند سالمندان و دیگر افراد را دچار مشکلات زیادی بکند.این بیماری به جنسیت فرد مبتلا ارتباطی ندارد و شانس ابتلا به آن در خانم‌ها و آقایان یکسان است. شیوع این بیماری حدود 6 تا 15 درصد برآورد شده است. معمولا به دنبال ایجاد زخم، شاهد التهاب معده (گاستریت)، نیز هستیم.

علائم زخم معده در سالمندان چیست ؟

در صورتی که سالمند یا فردی دچار نشانه‌های زیر می‌باشد بهتر است با پزشک مشورت کند. سوزش در نواحی بالای ناف تا زیر قفسه سینه در شدت‌های مختلف. برخی از افراد به حدی از این درد رنج می‌برند که از خواب بیدار می‌شوند.البته همه انواع زخم‌های معده بزرگ نمی‌باشند و علائم خاصی ندارند. بهتر است با نشانه‌های شایع زخم معده در سالمندان آشنا باشید قابل مشاهده بودن این نشانه‌ها در افراد به میزان شدت زخم افراد بستگی دارد.

• کم خونی
• سوزش سردل
• تهوع یا استفراغ
• درد شدید در شکم
• خونریزی بدون علت
• کاهش وزن بدون علت
• کم اشتهایی یا بی اشتهایی
• داشتن مدفوع تیره یا سیاه رنگ
• به طور مرتب احساس خستگی داشتن
• درد یا سوزش معده بین وعده‌های غذایی یا در شب

علائم زخم معده عصبی چیست؟

برخی از علائم زخم معده عصبی یا استرس اولسر (stress ulcer) عبارت‌اند از:

• حالت تهوع یا استفراغ
• درد در قسمت فوقانی معده
• احساس نفخ یا سیر بودن غیرمعمول
• دردی که بعد از صرف غذا بهتر یا بدتر شود
• علائم کم‌خونی همچون تنگی نفس و رنگ‌پریدگی پوست

برخی از این زخم‌ها خونریزی زیادی دارند و باعث می‌شوند فرد در سطح خطرناکی خون از دست‌دهد. در افرادی که در حال دست‌وپنجه نرم کردن با بیماری‌ها یا صدمات جدی هستند، این ازدست‌دادن خون می‌تواند خیلی مهلک باشد.

بیماری زخم معده چقدر شایع است؟

زخم معده در سالمندان صرفاً به دلیل افزایش میزان اسید معده بوجود نمی‌آید و این بیماری دلیل علمی تری دارد که آن را وجود باکتری‌های هلیکوباکتر پیلوری ( عفونت معده ) در معده می‌دانند. به همین دلیل است که امروزه برای درمان بیماری زخم در افراد و سالمندان از داروهای آنتی بیوتیک و ضد باکتری استفاده می‌کند. میزان شیوع این بیماری در افراد مختلف حدود ۶ تا ۱۵ درصد می‌باشد. افرادی که معده آنها دچار ترشح زیاد اسید می‌باشد به دلیل افزایش فرسایش در جداره داخلی معده میزان رشد باکتری‌ها در معده آنها افزایش می‌یابد. متأسفانه این بیماری فراگیر شده است و سالمندان و سایر افراد در مورد آن نگرانی‌های زیادی دارند.

انواع زخم معده

بسته به این که آسیب وارد شده به معده به کدام قسمت از مخاط می‌باشد زخم معده را تقسیم بندی می‌کنند.

• وجود زخم در دیواره معده : این نوع از زخم گوارشی دقیقاً دیواره معده را درگیر می‌کند و باعث ایجاد ناراحتی در معده می‌شود.
• زخم مری : این نوع از زخم در صورت فعالیت شدید باکتری‌ها در دهانه ورودی غذا به معده ایجاد می‌شوند، و به بافت دهانه معده یا مری آسیب می‌زنند که به آن زخم مری می‌گویند.
• زخم دوازدهِ یا اثنی عشری : این نوع زخم بر خلاف زخم مری، در قسمت خروجی غذا از معده ایجاد می‌شود. اگر زخم در ورودی غذا به روده و اثنی عشر باشد به زخم دوازدهِ شناخته می‌شود.

دلائل بوجود آمدن زخم معده در سالمندان

از دلائل شایع بوجود آمدن زخم در افراد ایجاد عفونت با هلیکو باکتر پیلوری و مصرف طولانی مدت داروهایی همچون آسپرین و ناپروکسن سدیم می‌باشد. هلیکوباکتر پیلوری نوعی باکتری متحرک و مارپیچ است و امروزه مهم‌ترین علت زخم‌ معده به شمار می‌آید. این باکتری اغلب در دوران کودکی و از طریق آب و غذا وارد بدن می‌شود و می‌تواند سال‌ها در دستگاه گوارش بماند. در بعضی موارد این باکتری به لایه پوششی دستگاه گوارش آسیب می‌زند، قسمت‌های آسیب‌دیده در معرض اسید معده قرار می‌گیرند و به زخم تبدیل می‌شوند. در شرایطی که این زخم‌ها دیر درمان شوند، خونریزی، عفونت و التهاب در پی خواهند داشت. از جمله دلائل دیگر بوجود آمدن زخم معده در سالمندان موارد زیر می‌باشد :

• وجود استرس
• مصرف زیاد الکل
• مصرف زیاد فست فود
• مصرف زیاد غذاهای تند
• مصرف زیاد غذاهای اسیدی
• مصرف سیگار، توتون و تنباکو
• افرادی که بیش از ۵۰ سال سن دارند.
• افرادی که داروی آرتروز مصرف می‌کنند.

3 عارضه زخم معده در سالمندان درمان نشده

در صورتی که سالمندان زخم‌های معده درمان نشده داشته باشند و به آن توجه نکنند در طول زمان می‌تواند منجر به عوارض شدیدتری در افراد بشود. در ادامه این مقاله بررسی می‌کنیم که چه عوارضی در صورت درمان نشدن زخم معده برای افراد اتفاق می‌افتد.

1. سوراخ شدن معده

سوراخ شدن معده به علت پیشرفت زخم و نابودی کامل سلول‌های جداره معده به وجود می‌آید و در اثر آن عفونت ایجاد میشود. نشانه اصلی زخم بروز درد ناگهانی در معده است.

2. خونریزی داخلی

زخم‌های معده در مواردی به شدت افزایش یافته و موجب بروز خونریزی داخلی در بیمار میشود. علائم ناشی از خونریزی داخلی میتواند سرگیجه، مدفوع تیره رنگ و کاهش غلظت خون باشد.

3. بافت اسکاری

اسکار نوعی بافت سخت است که پس از هر گونه آسیب به پوست و اندام‌های مختلف تشکیل میشود و عمدتاً به همان صورت باقی میماند. این اسکار اگر در معده به وجود آید، موجب کاهش فضای دهانه و حجم معده میشود که مشکلات بلع به وجود می‌آورد. از نشانه‌های اسکار معده، استفراغ و کاهش وزن است.همه این عوارض جدی است و در صورت بوجود آمدن در افراد و سالمندان نیاز به جراحی دارند.نشانه‌های پیشرفت زخم در افراد و بوجود آمدن این علائم موارد زیر می‌باشد.

• در صورتی که در مدفوع فرد مبتلا خون وجود دارد.
• افراد و سالمندانی که درد ناگهانی بسیار شدید در معده دارند.
• افراد و سالمندانی که در ناحیه شکمی احساس سفتی می‌کنند.
• سالمندان و افرادی که در زمان راه رفتن و یا با نشستن احساس درد در ناحیه شکمی میکنند.
• افراد و سالمندانی که احساس خفگی شدید یا سرگیجه دارند که ممکن است به دلیل کاهش سطح خون در افراد باشد.

3 روش تشخیص زخم معده

برای تشخیص این بیماری در افراد و سالمندان پزشک سالمند به نشانه‌های سالمند و داروهای مصرفی توسط او نگاه می‌کند. این اولین مرحله از تشخیص این بیماری می‌باشد. اگر پزشک سالمند به وجود این بیماری در سالمند مشکوک بشود، از طریق روش‌های زیر تشخیص را کامل می‌کند.

1. تشخیص به کمک مایع باریم: شما یک مایع سفید باریم را می‌خورید. این مایع سبب شفاف سازی تصویر دستگاه گوارش شما در تشخیص می‌شود. سپس پزشک شما، به وسیله اشعه‌ها، معده و روده کوچک شما را مشاهده می‌کند.
2. تشخیص به روش بیوپسی آندوسکوپی: قسمتی از معده یا روده را به عنوان نمونه برمی‌دارند تا در آزمایشگاه مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند.
3. تشخیص به روش آندوسکوپی: در روش آندوسکوپی، یک لوله نازک از دهان به سمت معده و روده کوچک می‌فرستند که برای تشخیص زخم و التهاب‌های این اعضا به کار می‌رود.

3 روش درمان زخم معده در سالمندان

برای درمان این بیماری باید علت آن مشخص شود. سپس دکتر گوارش می‌تواند روش مناسب درمان همچون استفاده از داروی زخم معده یا در مواقع حاد جراحی را انتخاب کند.

1. درمان دارویی زخم معده

در روش درمانی غیر جراحی این بیماری پزشک فوق تخصص گوارش داروی زخم معده تجویز می‌کند. عبارتند از:

• آنتی‌اسیدها: داروی زخم معده برای خنثی کردن اسید و کاهش‌دهنده علائم بیماری
• عوامل محافظت کننده سلولی: داروی مناسب برای حفاظت از پوشش معده مثل سوکرالفات، میزوپروستول
• مسدود کننده‌های گیرنده هیستامین: داروی مسدود کننده اسید معده مثل فاموتیدین، سایمتیدین، نیزاتیدین
• مهارکننده پمپ پروتون: داروی محافظت کننده پوشش معده و کاهش دهنده اسید معده مثل امپرازول، اسومپرازول، رابپرازول
• آنتی‌بیوتیک‌ها: داروی درمان عفونت هلیکوباکتر پیلوری دستگاه گوارش مثل تتراسایکلین، مترونیدازول، کلاریترومایسین، آموکسی سیلین

مصرف این داروها ممکن است عوارض مختلفی از خود بروز دهد که از جمله آن‌ها اسهال و ناراحتی معده ناشی از مصرف آنتی بیوتیک می‌باشد. اگر این علائم با گذر زمان بهبود نیافت و سالمند شما مشکلات حادتری پیدا کرد، بهتر است او را به پزشک نشان بدهید.

2. درمان قطعی زخم معده با جراحی

در موارد بسیار نادر، زخم معده اگر پیچیده باشد نیاز به جراحی دارد. در این مورد، زخم‌هایی به جراحی نیاز دارند که: (عود می‌کنند، بهبود نمی‌یابند، خونریزی دارند، موجب سوراخی معده می‌شوند، مانع ورود غذا از معده به روده باریک می‌شود). جراحی شامل موارد زیر است:

• برداشتن کل زخم
• بستن شریان خونریزی دهنده
• قطع منبع عصبی معده برای کاهش تولید اسید معده
• گرفتن بافت از قسمت دیگر روده و اتصال آن روی محل زخم

3. درمان خانگی زخم معده

بری درمان خانگی زخم معده علاوه بر رعایت رژیم غذایی بهتر است به نکات زیر توجه کنید:

بهترین دمنوش برای زخم معده

درمان­‌های سنتی و گیاهی نیز برای زخم ‌معده وجود دارند که در آنها از دمنوش­‌های مختلفی برای تسکین درد و یا بهبودی کامل زخم‌­ها استفاده می‌­شود؛ در ادامه به بررسی چند نمونه از بهترین دمنوش‌های کمک کننده در درمان زخم­ معده می‌پردازیم:

1. دمنوش بابونه، بهترین دمنوش تسکین زخم معده: این دمنوش یکی از بهترین و کاربردی‌­ترین دمنوش‌­های درمانی زخم معده است که باعث کاهش چشمگیر علائم این بیماری می­‌شود. دمنوش بابونه با خاصیت ضد التهابی که دارد، موجب تسریع روند بهبودی و کاهش درد­های معده نیز خواهد شد.
2. دمنوش و عرق نعنا، بهترین دمنوش برای زخم معده: دمنوش نعنا یکی از گزینه­‌های بسیار مناسب برای کسانی است که از زخم‌­های گوارشی رنج می­‌برند. عرق نعنا و یا دمنوش نعنا باعث ریلکس شدن و شل شدن عضلات دیواره معده می­‌شود و همین مسئله کاهش درد و راحتی هر چه بیشتر بیمار را در پی دارد.
3. دمنوش زنجبیل برای زخم معده: از گذشته تا کنون، زنجبیل یکی از داروهای گیاهی بوده است که برای درمان و رفع مشکلات گوارشی از آن استفاده می­‌شود‌. زنجبیل به واسطه خاصیت ضد التهابی که دارد، برای کاهش درد و التهاب زخم‌­های گوارشی بسیار مناسب و کاربردی است.

برای زخم معده چی بخوریم؟

• زردچوبه: به دلیل داشتن خواص آنتی اکسیدانی می‌تواند به کاهش التهاب دستگاه گوارش و درمان زخم معده کمک کند.
• روغن زیتون و سایر روغن‌های گیاهی مثل روغن کنجد: همراه با غذا می‌تواند از تولید اسید زیاد توسط معده جلوگیری کند.
• عسل: این ماده غذایی مقوی علاوه بر داشتن محتوای مناسبی از انواع فلاونوئیدها که آنتی اکسیدان می‌باشد، ضد باکتری هم هست.
• سیر و زخم معده: این سبزی پر خاصیت به دلیل داشتن خواص ضد باکتریایی که دارد می‌تواند برای انواع زخم ناشی از عفونت باکتریایی مفید باشد.
• غذاهای پروبیوتیک مانند ماست پروبیوتیک و کفیر: پروبیوتیک‌ها در واقع باکتری‌های مفید روده هستند که می‌توانند نقش‌های زیادی در بدن داشته باشند.
• چای سبز بدون کافئین : به دلیل داشتن ترکیباتی مانند کاتچین می‌تواند به رفع التهاب و استرس بیماری زخم معده کمک کنند و باعث التیام معده و درد آن شود.
• هویج: این سبزی رنگی با داشتن کاروتن (پیش ساز ویتامین A) یک آنتی اکسیدان قوی به حساب می‌آید. هویج مخاط معده را به عنوان یک سد دفاعی تقویت کند و از پیشرفت زخم معده جلوگیری نماید.
• میوه‌هایی مانند گیلاس، سیب، موز سبز و توت فرنگی: نشان داده شده مصرف این میوه‌ها چه به صورت تازه و یا پوره شده می‌تواند نقش خوبی در کاهش سوزش سر دل داشته باشند و از اسیدی شدن بیش از حد معده جلوگیری می‌کنند و خواص آنتی اکسیدانی خوبی هم دارند.
• سبزیجات برگدار و سبز مثل اسفناج، کلم بروکلی و جعفری: این نوع از سبزیجات محتوای خوبی از انواع ویتامین‌های C، B و K دارند و علاوه بر این‌ها باعث کاهش التهاب دستگاه گوارش می‌شوند و اسید ترشح شده در معده را به میزان خوبی خنثی می‌کنند و نمی‌گذارند که به دیواره معده آسیب بیشتری وارد شود.

6 روش پیشگیری از زخم معده

بهتر است برای بیماری‌هایی مانند زخم روش‌های پیشگیری در نظر گرفته شود. یکی از روش‌های پیشگیری از بیماری‌های گوارشی اصلاح رژیم غذایی است. در ادامه این مقاله ۷ روش پیشگیری از ایجاد زخم را با هم بررسی می‌کنیم.

1. پیروی از رژیم غذایی برای مراقبت از سالمند

بهتر است سالمندان و همه افراد برای پیشگیری از ایجاد زخم در رژیم غذایی خود از میوه‌ها و سبزی‌ها استفاده بکنند. به طور کلی افرادی که در رژیم غذایی خود از فیبر بالایی استفاده می‌کنند کمتر دچار مشکلات گوارشی می‌شوند.

• بهتر است مراقبین سالمند در رژیم غذایی سالمند از خوراکی‌های غنی از پروبیوتیک مانند: ماست و نارگیل استفاده بکنند.
• از پرستار سالمند بخواهید در رژیم غذایی سالمند از کلم بروکلی، گل کلم، کلم و تربچه استفاده بکند.
• از پرستار سالمند بخواهید در رژیم غذایی سالمند سبزیجات برگی مانند اسفناج قرار بدهند.
• مصرف توت فرنگی، تمشک و زخال اخته در برنامه غذایی سالمندان توصیه می‌شود.
• یکی از میوه‌هایی که سالمندان بهتر است به طور روزانه مصرف بکنند سیب است.
• در طبخ غذاها و یا برای تهیه سالاد بهتر است از روغن زیتون استفاده بکنید.
• عسل یک شیرین کننده مفید برای سالمندان می‌باشد.

2. مواد غذایی ممنوعه برای پیشگیری از زخم معده

• قهوه و نسکافه
• چای داغ و جوشیده
• نوشیدنی‌های گازدار مانند نوشابه‌ها
• ممنوعیت مصرف الکل برای مراقبت از سالمندان

3. هیدراته نگه داشتن بدن

بهتر است سالمندان در روز به میزان ۸ لیوان آب مصرف کنند. مصرف این میزان آب در سالمندان باعث می‌شود اسید معده متعادل بشود و این تعادل از بروز زخم معده در سالمندان جلوگیری می‌کند.

4. معده خود را خالی نگذارید

گرسنگی بیش از حد و خالی بودن معده، می‌تواند زمینه ساز زخم شود. سعی کنید تحت هیچ شرایطی گرسنه نمانید.

5. ادویه جات نخرید

از مصرف ادویه‌های تند و سنگین مانند: زنجبیل، میخک و خردل به شدت پرهیز کنید و غذاهای خود را تند نکنید.

6. شرایط روحی خود را حفظ کنید

از وارد ساختن هر گونه استرس و مشغله ذهنی به خود، دوری کنید. این نوع مشغله‌ها و استرس‌ها، می‌توانند آسیب‌های جبران ناپذیری بر بدن شما داشته باشند.

سوالات متداول

1. ایا خونریزی معده باعث مرگ می‌شود؟ در صورتی که خونریزی معده بسیار شدید باشد فرد باید هر چه سریع‌تر تحت درمان قرار بگیرد. در صورت عدم درمان این موضوع ممکن است به مرگ بینجامد.
2. چه قرصی باعث خونریزی معده می‌شود؟ مصرف قرص‌هایی مثل آسپرین، استامینوفن، ایبوپروفن، کورتون و همچنین داروی پلاویکس خطر مشکلات گوارشی و خونریزی معده را افزایش می‌دهد.
3. برای زخم معده چی بخوریم چی نخوریم؟ برای درمان زخم معده مواد غذایی سرشار از پروبیوتیک، روغن‌زیتون و کلم بخورید و از مصرف قهوه، غذاهای شور و پرادویه و گوجه‌فرنگی بپرهیزید.

خلاصه مطلب زخم معده

زخم معده همانطور که می‌تواند بسیار خطرناک باشد، می‌تواند به سادگی درمان شود. اما درمان زخم معده در صورت تغییر در سبک زندگی از جمله تغییر عادات غذایی ماندگار استسعی کردیم در این مقاله دلائل ایجاد زخم، روش‌های پیشگیری از زخم معده در سالمندان، روش‌های درمان زخم، نحوه مراقبت از سالمند مبتلا به زخم را با هم بررسی کنیم. در انتهای این مقاله توضیحاتی درباره روش‌های درمانی زخم‌های دیواره معده را بررسی کردیم.. سالمندان بیشتر از گروه‌های دیگر در معرض این بیماری‌ها هستند. این افراد برای داشتن زندگی سالم و به دور از بیماری، نیازمند مراقبت‌های تخصصی هستند. در صورت نیاز به حضور مراقب یا پرستار سالمند در منزل با کارشناسان مرکز تماس بگیرید.

خدمات بالینی و پرستاری در منزل پارسیان مهرپرورآنلاینسوالی دارید؟ در واتساپ مطرح کنید.

توصیه : لطفا این مقاله را جایگزین دستورات پزشک نکنید.

نوشته زخم معده در سالمندان : علائم و علت زخم معده و درمان آن (+ 6 روش پیشگیری) اولین بار در پارسیان مهرپرور | پرستار سالمند , پرستار کودک. پدیدار شد.