اختلال تکلم در سالمندان باعث کاهش ارتباطات و منزوی شدن آنها می‌شود. تغییر در گفتار و شل حرف زدن آنها دلیلی جز اختلال بیانی نیست. هر فردی اساسا با دنیای خارج و اجتماع با زبان ارتباط برقرار می‌کند. زبان نقش مهمی در تجسم تجربیات، احساسات، ارتباط و دریافت اطلاعات از دنیای خارج و اجتماع ایفا می‌کند. زبان در فعالیت های اجتماعی و روابط متقابل با دیگران و شناخت رفتارهای بیرونی نقش مهمی دارد. در دوران سالمندی با افزایش سن مواردی مثل کیفیت صدا، توانایی های گفتاری، توانایی زبانی و قدرت ارتباطی انسان تغییر می‌کنند، برخی از این تغییرات طبیعی است و به تدریج بعد از ۶۵ سالگی به وجود می‌آیند. همین موارد باعث اختلال تکلم در افراد مسن می‌شود.

در ادامه به موارد زیر می‌پردازیم :

• علت تغییرات گفتاری در سالمندان
• شایع ترین اختلال زبان و تکلم در سالمندان
• پیشگیری از اختلال تکلم ناگهانی
• تشخیص اختلال تکلم
• درمان اختلال تکلم در سالمندان

اختلال تکلم یا دیس‌ آرتری چیست؟

دیس‌ آرتری (Dysarthria) نام عارضه اختلال گفتار و تکلم در سالمندان است. افراد مبتلا به این عارضه به سختی می‌توانند کلمات را تلفظ کنند؛ چراکه به دلیل آسیب دیدن سیستم عصبی، کنترل خود را روی زبان، حنجره و فک تا حد زیادی از دست می‌دهند. به همین دلیل صحبت کردن برای آن‌ها خیلی سخت و دشوار می‌شود. البته این بیماری صرفاً در سالمندان ظاهر نمی‌شود. آسیب به مغز در طول دوره رشد جنین یا هنگام تولد نیز ممکن است باعث بروز دیس‌آرتری شود. ما در این مقاله بیشتر به موضوع دیس آرتری در سالمندان می‌پردازیم.

7 علت تغییرات گفتاری در سالمندان

مشکلات بیانی در سالمندان صدمه ای جبران ناپذیر به روحیه و توان آنها وارد می‌کند. در این موارد داشتن یک پرستار سالمند، کمک می‌کند تا روحیه بالای سالمند حفظ شود.

1) کاهش حجم گفتار در سالمندان

فرد سالمند کمتر از گذشته حرف می‌زند و در میهمانی ها و محافل خانوادگی کمتر وارد بحث اطرافیان می‌شود.

2) اختلال تکلم در سالمندان : بروز مشکل واژه یابی در سالمندان

در اختلال تکلم در سالمندان ممکن است زمانی که دارند صحبت می‌کنند بارها کلمات مورد نظر خود را به خاطر نیاورد و همین امر باعث بروز وقفه در روند گفتار در سالمندان شود. مشکل واژه یابی بیشتر در سالمندان بالای ۸۰ سال و کسانی که از تحصیلات کمتری برخوردارند دیده می‌شود.

موارد زیر تا حد زیادی احتمال بروز این مشکل را کاهش می‌دهد :

• سطح بالاتر تحصیلات
• مطالعه مستمر در طول زندگی
• افرادی که مانند معلم صحبت کردن، لازمه شغلشان بوده است

3) کوتاه شدن طول جملات در سالمندان

سالمندان در مقایسه با افراد دیگر از جملات و عبارات کوتاه تری استفاده می‌کنند. همچنین سطح پیچیدگی نحوی گفتار در دوران سالمندی کمتر می‌شود.

4) کم شدن سرعت نوشتن در سالمندان

نوشتن در مقایسه با خواندن از پیچیدگی بیشتری برخوردار است. زیرا به فعالیت همزمان و سریع بخش های زیادی از مغز نیازمند است که در سالمندان سرعت انجام آن کاهش می‌یابد. سالمند برای نوشتن یک کلمه یا جمله به زمانی بسیار بیشتر از زمانی که یک نوجوان لازم دارد احتیاج دارد.

تیم پارسیان مهرپرور مفتخر است با در اختیار داشتن بهترین سیستم نگهداری و پرستاری از سالمند در منزل به رفع این مشکل در خانه و خانواده شما کمک کند.

5) اختلال تکلم در سالمندان : کاهش درک خواندن در سالمندان

در سالمندی توانایی درک متن پایین می‌آید. یکی از مهمترین دلایل این کاهش درک، کم شدن سرعت مطالعه در سالمندی باشد. وقتی نتوانیم متنی را با سرعت مناسب بخوانیم، قادر نیستیم محتوای آن را بطور کامل دریافت کنیم. ضعیف شدن حافظه کوتاه مدت یکی از دلایل بروز کاهش درک خواندن در سالمندان می‌باشد.

6) اختلال تکلم در سالمندان : اختلال در تلفظ اصوات در سالمندان

علت درست تلفظ نکردن کلمات چیست؟ در مواردی که فرد سالمند دندانهای خود را به طور کامل از دست داده و یا فاقد دندان مصنوعی مناسب است، اختلال تکلم در سالمندان به ویژه در تلفظ دیده می‌شود. علاوه بر این تغییرات طبیعی، گفتار و مهارتهای ارتباطی سالمندان ممکن است به دلایل دیگری دچار آسیب های جدی گردد. بروز بیماریهای زیر از شایعترین علل اختلالات گفتاری و ارتباطی در سالمندان به شمار می‌آیند :

• صدمات مغزی ناشی از زمین خوردن
• سکته مغزی
• پارکینسون
• دمانس
• الزایمر

7) کاهش ادراک شنوایی در سالمندان

با افزایش سن، تغییرات مشهودی مثل سنگین شدن گوش بروز می‌کند. سالمند دیگر نمی‌تواند اصوات ضعیف را بشنود و گفتار دیگران را به راحتی درک کند. در این موارد اغلب از اطرافیان می‌خواهد تا بلندتر صحبت کنند یا صدای تلویزیون را بلندتر کنند. همچنین کاهش ادراک گفتار در سالمندان، علاوه بر افت شنوایی به دلیل ضعف حافظه کوتاه مدت نیز بروز می‌کند.

شایع ترین اختلال زبان و تکلم در سالمندان

در ادامه به دلایل شایع اختلال تکلم در سالمندان می‌پردازیم :

1) اختلال تکلم در سالمندان : زبان پریشی در سالمندان

زبان پریشی شایعترین اختلال زبانی در سالمندان است. این اختلال ناگهانی در تکلم در اغلب موارد در اثر سکته مغزی در سالمندان اتفاق می‌افتد و طی آن مناطقی از نیم کره چپ مغز که مسئول پردازش زبان و تولید گفتار هستند آسیب می‌بینند. علائم زبان پریشی با توجه به محل آسیب دیدگی مغز سالمند و وسعت ناحیه آسیب دیده متفاوت است. فرد سالمند کلیه مهارتهای ادراکی و کلامی‌خود را در آسیب دیدگی های شدید از دست می‌دهد یعنی نه می‌تواند حرف بزند و نه می‌تواند صحبتهای دیگران را درک کند. مهارت خواندن و نوشتن در این میزان از آسیب دیدگی به طور کامل از دست می‌رود.

• زبان پریشی بیانی: در زبان پریشی بیانی گفتار بیمار مختل می‌شود ولی سالمند قادر است گفتار دیگران را درک کند. سالمند چون نسبت به مشکل خود آگاهی دارد از نظر عاطفی و روانی در معرض افسردگی قرار دارد.
• زبان پریشی درکی: در زبان پریشی درکی سالمند می‌تواند حرف بزند اما درک گفتار دیگران برایش امکان پذیر نیست. گفتار در این سالمندان بدون تقلا و به راحتی بیان می‌شود ولی معنای دقیقی ندارد.

2) اختلال تکلم در سالمندان : کنش پریشی کلامی در سالمندان

در کنش پریشی بر خلاف زبان پریشی، اطلاعات زبانی فرد سالمند آسیب نمی‌بیند بلکه بیمار علیرغم این که دانش زبانی کافی در اختیار دارد و هیچ گونه فلجی در اندامهای گفتار مثل لبها، زبان و نرمکام ندارد در هنگام گفتار دچار مشکل می‌شود. به نحوی که هجا یا صدایی را که می‌خواهد بگوید نمی‌تواند بیان کند صدا یا هجای دیگری را به خطا جایگزین صدای هدف می‌کند. کنش پریشی در واقع یک اختلال حرکتی است که در نتیجه آسیب به سیستم عصبی مرکزی رخ می‌دهد. این آسیب ممکن است ناشی از سکته های مغزی، آمبولی، ضربات شدید به سر یا تصادفات رانندگی باشد.

الف) دیزآرتری

اگر در نتیجه بیماری خاصی نظیر پارکینسون سیستم اعصاب حرکتی آسیب ببیند بیمار دچار فلجی اندام گفتار شده و نمی‌تواند لبها و زبان خود را به خوبی حرکت دهد. همین مورد عامل اختلال تکلم در سالمندان میشود. در مبتلایان به دیزارتری سرعت گفتار کاهش می‌یابد و گفتار منقطع و نفس آلود می‌شود و اینکه تلفظ اصوات با دشواری انجام می‌شود در نتیجه سالمند گفتار غیر قابل فهم و ناواضح خواهد شد. در انواع دیزارتری، سالمندان مبتلا اغلب در جویدن غذا و بلعیدن آن و نیز نوشیدن مایعات مشکل دارند. ریزش آب از دهان نیز در این بیماران دیده می‌شود.

پیشگیری از اختلال تکلم ناگهانی

با رعایت اقدام‌های پیشگیرانه زیر می‌توان احتمال بروز شماری از اختلال‌های گفتاری را کاهش داد :

• استفاده از محافظ‌های سر هنگام شرکت در ورزش‌های تماسی و بستن کمربند ایمنی در وسایل نقلیه موتوری
• ورزش منظم، رعایت رژیم غذایی متعادل و نگه داشتن فشار خون و کلسترول در سطح سالم و بی‌خطر
• کاهش احتمال ابتلا به سرطان گلو از طریق سیگار نکشیدن یا کمتر در معرض دود دخانیات قرار گرفتن
• خودداری از استفاده اشتباه از صدا برای مثال داد زدن یا فشار وارد کردن به تارهای صوتی
• کاهش احتمال ضربه مغزی از طریق به سر گذاشتن کلاه ایمنی هنگام دوچرخه‌سواری
• محدود کردن مصرف الکل

تشخیص اختلال تکلم

پزشک ابتدا سابقه پزشکی بیمار را بررسی و علائم را ارزیابی می‌کند و سوال‌هایی از بیمار می‌پرسد تا صدای بیمار را بشنود و گفتارش را ارزیابی کند. به علاوه به این ترتیب پزشک می‌تواند سطح درک و توانایی گفتار را ارزیابی کند و متوجه شود که آیا عارضه به تارهای صوتی، مغز یا هر دو آسیب زده است یا خیر. پزشک با توجه به سابقه پزشکی و علائم بیمار دستور انجام آزمایش‌های زیر را می‌دهد :

• اسکن مغز با استفاده از رادیولوژی، سی تی اسکن یا ام آر آی
• تست جریان برق
• آزمایش خون
• آزمایش ادرار

درمان اختلال تکلم در سالمندان

پزشک بیمار دچار اختلال دیزارتری را به شرکت در جلسات گفتار درمانی تشویق می‌کند. درمانگر تمرین‌هایی را برای بهتر کنترل کردن تنفس و افزایش هماهنگی زبان و لب آموزش می‌دهد. به علاوه اعضاء خانواده و اطرافیان نیز باید در مراعات حال بیمار شمرده‌تر صحبت کنند تا بیمار زمان کافی برای پاسخگویی و اظهار نظر داشته باشد.

مراقبت از سالمند دچار اختلال تکلم

سعی کنید در برقراری ارتباط با این دسته از افراد صبر و حوصله زیادی داشته باشید. به این ترتیب آن‌ها را تشویق کنید تا به جای گوشه‌گیری و پرهیز از صحبت با شما ارتباط برقرار کنند. از آن گذشته راه‌های متنوعی برای برقراری ارتباط این دسته از سالمندان در نظر بگیرید تا بتوانند همان طور که راحت‌ هستند حرف‌های خود را با شما در میان بگذارند. چند نکته ساده برای افراد مبتلا به دیس‌آرتری وجود دارد که با رعایت آن‌ها می‌توان ارتباط موثری را با اطرافیان برقرار کرد. این ترفندها عبارت‌اند از:

• همواره به سراغ جمله‌بندی‌های کوتاه بروید.
• کلمات را به صورت آهسته و با صدای بلند ادا کنید.
• وقتی احساس خستگی می‌کنید از صحبت کردن صرف نظر کنید.
• از زبان بدن برای بیان مقصود خود به دیگران نهایت استفاده را ببرید.
• کلمات مهم که بیانگر منظور شما هستند را در ابتدای صحبت‌های خود بکار ببرید.

خلاصه مطلب

زبان در فعالیت های اجتماعی و روابط متقابل با دیگران و شناخت رفتارهای بیرونی نقش مهمی دارد. در دوران سالمندی مواردی مثل کیفیت صدا، توانایی های گفتاری، توانایی زبانی و قدرت ارتباطی انسان تغییر می‌کنند، برخی از این تغییرات طبیعی است و به تدریج بعد از ۶۵ سالگی به وجود می‌آیند. با شناخت دقیق این عارضه و نحوه صحیح برخورد با اختلال تکلم در سالمندان می‌توانیم از بروز افسردگی در سالمند خود جلوگیری نماییم. جهت مشاوره رایگان می‌توانید با ما تماس حاصل فرمایید.

نوشته اختلال تکلم در سالمندان : ۷ علت از دست دادن ناگهانی قدرت تکلم + تشخیص و درمان اولین بار در پارسیان مهرپرور | پرستار سالمند , پرستار کودک. پدیدار شد.