بازی درمانی امروزه بعنوان روشی برای درمان مشکلات کودکان استفاده می‌شود. این روش درمان به کودکان کمک می‌کند تا بتوانند مسائل و مشکلاتشان را حس کنند، با این هدف که ویژگی‌های روانی خود را بشناسند. بازی از ضروریات زندگی کودکان می‌باشد آنان احساساتی مانند ترس، ناراحتی، شادی و عصبانیت خویش را از طريق بازي بیان و به این ترتیب احساس امنیت و با ارزش بودن می‌کنند. کودک در حین بازی توانایی حل مشکلات خویش را پیدا می‌کند و توسط آن می‌تواند اعتماد به نفس و روحیه استقلال طلبی را در خود پرورش دهد. در این مقاله از سایت مرکز پارسیان مهرپرور به بررسی درمان اختلالات رفتاری و کنترل خشم کودکان با کمک بازی درمانی می‌پردازیم. در ادامه به موارد زیر می‌پردازیم :

1. بازی درمانی چیست؟
2. انواع بازی درمانی
3. ویژگی‌های یک بازی درمانگر خوب
4. ویژگی اتاق بازى درمانى

بازی درمانی چیست؟

از طريق بازی درمانی می‌توانید موقعیتی را ایجاد کنید که کودک بتواند ترس و تنش خویش را بیرون بریزد.در واقع در بازی درمانی کودک خود درونی اش را نشان می‌دهد. بازی درمانی حتی در کودکانی که مورد کودک آزاری قرار گرفته اند، مؤثر است. همچنین تنش کودکان را به مقدار زيادي کاهش می‌دهد. بازی درمانی (بازی درمانی به انگلیسی : play therapy)، یکی از اختصاصی ترین روش‌های روان درمانی است. یکی از قابلیت‌هایی که این روش درمانی دارد این است که والدین نیز می‌ توانند بازی درمانی را در خانه برای کودکان خود دنبال کنند و از بازی‌‌های مختلفی که درمانگر به آن‌ها آموزش می‌دهد در جهت ارتقای توانمندی‌‌های جسمی، ذهنی و ارتباطی فرزندشان بهره ببرند. متخصصین و روانشناسان به صورت فردی و گروهی در حال فعالیت در این حوزه می‌باشند.

انواع بازى درمانى

کودکان روحیات متفاوتی دارند و با توجه به ویژگی‌های خود؛ باری‌های مختلفی را تجربه می‌کنند. عواملی که در انتخاب نوع بازی کودکان دخالت دارد عبارتند از : تفاوت‌های فردی؛ میزان سلامتی بدنی؛ سطح رشد جسمی و حرکتی؛ بهره ی هوشی؛ جنسیت؛ خلاقیت؛ فرهنگ خانواده و موقعیت جغرافیایی؛ برهمین اساس بازی به انواع گوناگون تقسیم می‌شود :

1. بازی درمانی فعال (Active play therapy): در این روش به کودک تعداد محدودى اسباب بازى داده مى شود و درمانگر هم همواره با کودک بازى می‌کند.در این گونه بازى درمانی، موقعیت محرک طراحى مى شود.این موقعیت، محرک و جهت دهنده ی کودک به سوى یک بازى می‌باشد. مثلا : در این بازى درمانى کودکى که در رابطه با نوزاد تازه متولد شده مشکل دارد، به طرف بازى‌هاى ساخت خانه هدایت نمى شود. بلکه در جهت تعامل با نوزاد خیالى جهت داده مى شود.
2. بازی درمانی غیرفعال (Stimulus situation): در این روش محدودیت خاصى در بازى کودک اعمال نمى شود.همچنین کودک از روشهای مختلف به دنبال کارى است که اجازه ی انجام آن را دارد.درمانگر ضمن عدم مداخله بیشتر در بازي، وسایل بازى را محدود نمى کند و تلاش دارد که بخشى از بازى کودک باشد.در این روش بازی درمانی مهمترین عامل براى تغيير رفتار کودک این است که بیانات و احساسات کودک را بشناسیم. همچنین قبول کنیم که اجازه انتخاب راه در دست کودک می‌باشد.

پرستار کودک و نوزاد در منزل به همراه بازی درمانی از مجموعه خدماتی است که می‌تواند در منزل شما اتفاق بیفتد. مرکز پارسیان مهرپرور با سابقه ترین شرکت خدمات پرستاری در منزل می‌باشد.

راهکارها و بازی‌هایی برای کنترل خشم کودکان بر اساس بازی درمانی

بسیاری از متخصصان از بازی برای کنترل خشم کودکان استفاده می‌کنند. خشم در کودکان مانند یکی از هیجان‌های طبیعی در انسان می‌باشد، خشم حتی در مواقعی، برای بقا لازم است. بروز خشم، در زمان و مکان مناسب، به فرد کمک می‌کند که هیجانات خود را متعادل نگه داشته و با تخلیه هیجانی سلامت روان وی حفظ شود. آموزش مهارت کنترل خشم در کودکان، عمدتا به وسیله بازی انجام می‌شود. بنابراین در ادامه این مطلب، در مورد بازی‌هایی که منجر به یادگیری مهارت کنترل خشم در کودکان می‌شود، اشاره کرده ایم.

1. بازی درمانی و کوبیدن و پرت کردن اشیاء: معمولا کودکان زمانی که خشمگین هستند، اشیاء را به هم می‌کوبند و پرت می‌کنند.کودکان، از سنین نوزادی و شیرخوارگی، عاشق ساختن صداهای جدید و سر و صدا کردن می‌باشند.این موضوع در سنین بالاتر می‌تواند کمک به کنترل خشم و حتی مهارت‌های شنیداری و موسیقیایی کودک بکند.خشم در کودکان مانند یکی از هیجان‌های طبیعی در انسان می‌باشد.خشم حتی در مواقعی، برای بقا لازم می‌باشد.
2. بازی درمانی و بروز خشم در کودکان: بروز خشم، در زمان و مکان مناسب، به فرد کمک می‌کند که هیجانات خود را متعادل نگه دارد و با تخلیه هیجانی، سلامت روان خود را حفظ کند. اما نحوه ابراز خشم از اهمیت ویژه ای برخوردار می‌باشد.
3. بازی درمانی و مهارت کنترل خشم: والدین و پرستار کودک از همان دوران کودکی می‌توانند مهارت‌های کنترل خشم را به کودک خود آموزش دهند.آموزش مهارت کنترل خشم در کودکان، معمولا به وسیله بازی درمانی انجام می‌گردد.

7 بازی بر اساس بازی درمانی برای کنترل خشم در کودکان

بسیاری از شما این بازی‌ها را می‌شناسید و گاهی با فرزندتان آن‌ها را بازی کرده‌اید؛ اما شاید ندانید همین بازی‌های ساده راهی برای تخلیه هیجانی و کنترل خشم فرزندتان می‌باشد. در ادامه تعدادی بازی که می‌تواند به آموزش مهارت کنترل خشم کودکان کمک کند را بیان می‌کنیم.

1. بازی درمانی با ساختن و خراب کردن، معجزه کنترل خشم

معمولا کودکان زمانی که خشمگین هستند، اشیاء را به هم می‌کوبند، پرت می‌کنند، سرو صدا می‌کنند.در نهایت با تخلیه هیجان، به گونه ای آرام می‌گیرند. بر اساس اصول بازی درمانی در این مواقع باید برای کودک بازی‌هایی فراهم کرد تا امکان ساختن و خراب کردن را به او بدهد.بدون اینکه به چیزی آسیبی برساند.یکی از این بازی‌ها، ابزار خانه سازی یا کلا ساخت و ساز می‌باشد.کودک با ساختن و خراب کردن می‌تواند تا حدودی خشم خود را تخلیه کرده و کنترل کند.

2. کودکان عاشق سر و صدا هستند

وسایلی مثل طبل و سازهای موسیقی بهترین گزینه می‌باشد. اما اگر شرایطش را ندارید، با یک قاشق و یک ظرف، می‌توانید خشم کودک شما را کنترل کنید.

3. بازی درمانی با حباب بازی

حباب بازی، یکی از همان نوع بازی‌های ساختن و خراب کردن می‌باشد.کودکان برای ساختن حباب، مجبورند تنفس آرام، طولانی و آهسته داشته باشند.همین مسئله، به آرامش کودک کمک می‌کند. نکته : این بازی برای کودکان 3 – 5 ساله مناسب می‌باشد.

4. بازی درمانی با بازی پا کوبیدن

در این روش بازی درمانی، کودک مجاز است که پاهایش را به هرشکلی که می‌خواهد به زمین بکوبد. به کودک بگویید که عصبانیت و خشم او، با هر ضربه از پاهایش خارج می‌شود و روی زمین پخش می‌ گردد. باید سعی کنید که سلامت کودک به خطر نیافتد. کفش پای او باشد یا در زمینی نرم به این کار بپردازد.

5. بازی درمانی با گِل بازی و خمیر بازی

یکی از بهترین بازی‌ها برای پرورش و تربیت کودک در بازی درمانی، گِل بازی و خمیر بازی می‌باشد. متاسفانه این روزها والدین، کودکانشان را به خاطر مسائل بهداشتی از گل بازی منع می‌کنند.اما در صورت رعایت نکات بهداشتی، گِل بازی و خمیر بازی، هم برای رشد خلاقیت کودک و هم برای تخلیه هیجانی و کنترل خشم او موثرمی‌باشد.بهتر است در این بازی از قالب‌های آماده استفاده نکنید.تا کودک هیجاناتش را به راحتی و بدون هیچ تسهیل کننده ای ابراز نماید. نکته : این بازی برای سنین 3 تا 11 سال مناسب است.

6. بازی درمانی با بادکنک‌های خشم

این بازی در بازی درمانی، بیان مستقیم خشم می‌باشد. کودک با نفس‌های سنگین و عمیق به داخل بادکنک، می‌تواند انتقال خشم خود به داخل بادکنک را لمس کند و ببیند.والدین باید به او بفهمانند که نفس‌های او، همراه با خشم است که در حال پر کردن بادکنک می‌باشد.سپس از او بخواهید که بادکنکش را بترکاند.او بدون اینکه به کسی آسیبی برساند خشم خود را تخلیه می‌کند. همچنین کودک می‌تواند با تخلیه باد بادکنک و مشاهده آن، خالی شدن خشم را مشاهده نماید.

7. بازی درمانی با پاره کردن روزنامه

برای کودک خود مقداری روزنامه باطله تهیه کنیدو به او بگویید هر وقت عصبانی شد و خواست واکنش نشان دهد، روزنامه‌هایش را ریز ریز کند. کارهایی که برای کنترل خشم کودکان بر اساس اصول بازی درمانی باید انجام دهید:

• خشم او را کوچک و مسخره جلوه ندهید.
• هرگز نگویید تو بزرگ شدی نباید گریه کنی، مرد که گریه نمی‌کنه.
• وقتی فرزند شما در حال عصبانیت است، او را نصیحت نکنید و به سخنرانی نپردازید.
• به او نگویید که عصبانیتش بی مورد است و مسئله مهمی‌برای عصبانیت وجود ندارد.
• درهنگام خشم کودک، خودتان را مثال بزنید واز خاطرات کودکی خود برای او تعریف کنید.
• یک صندلی در اتاق بگذارید و بگویید هر وقت هر کس از اعضای خانواده عصبانی شد روی آن بنشیند تا آرام شود.
• یک بالش در اتاق فرزندتان بگذارید و به او بگویید در هنگام عصبانیت می‌تواند با تمام قدرت بر آن بالش ضربه وارد کند.
• او را با کودکان دیگر مثل خواهر و برادرهای دیگرش، کودک همسایه یا همکلاسی‌هایش مقایسه نکنید.(مقایسه کردن در بازی درمانی جایگاهی ندارد)

بهتر است از پرستار کودک و نوزاد در منزل استفاده شود و مرکز پارسیان مهرپرور با کادری مجرب و متعهد آماده ارائه خدمات پرستاری در منزل می‌باشد. از طرف دیگر هنگام مراجعه پرستار کودک در منزل، پرستار با تجربه به کودک شما آموزش‌های لازم را بر اساس بازی درمانی ارائه می‌دهد و همین امر می‌تواند روند رشد تربیت کودک را افزایش دهد.

عبارات ممنوعه در اصول بازی درمانی هنگام کنترل خشم در کودکان

الف) بر اساس اصول بازی درمانی در زمان عصبانیت، کودک را با برخی عبارات سرزنش نکنید و سعی کنید آرام با او صحبت کنید.

ب) بر اساس اصول بازی از این کلمات هنگام عصبانیت فرزندتان استفاده نکنید:

• تو باید …
• تو نمی‌توانی…
• تو اشتباه می‌کنی…
• تو نمیفهمی‌…
• من الان برای… وقت ندارم

پ) بر اساس اصول این درمان هیچگاه به او حرف‌های تحقیر کننده نزنید و شخصیت او را کوچک نکنید:

• دختر بدی هستی.
• پسر بدی هستی.
• بگوید: آن روز کار بدی انجام دادی.

ت) بر اساس اصول بازی درمانی به او نگویید: دیگه تو را دوست ندارم. بهتراست بگویید: من وقتی تو این کار را کردی دلخور شدم و سعی کن دیگه این کار را تکرار نکنی.

همراهی والدین در کنترل خشم کودکان بر اساس درمان با بازی

کودک به تنهایی موضوع را یاد نمی‌گیرد، بلکه کاملا وابسته به آموزش والدین می‌باشد. بنابراین، والدینی که شرایط زیر را دارند، بر اساس اصول بازی درمانی نمی‌توانند انتظار رفتار منطقی و معقول از کودک داشته باشند :

• به روش‌های تربیتی مسلط نیستند.
• نتوانند یا نخواهند برای آموزش این مهارت‌ها برای کودک خود وقت بگذارند.

به کودک یاد بدهید که در مرحله اول، سعی کند از محیط خارج شود و برای آرام شدن صبر کند. همچنین لازم است که والدین در طول این بازی‌ درمانی، به کودک، هیجان خشم را توضیح دهند. در طول بازی‌ها، به او نشان دهند که چگونه خشم از سر و بدن او به نوک انگشتان می‌آید و با کاری که می‌کند، از بدن او خارج می‌شود.

ویژگی های یک بازی درمانگر خوب

بازی درمانگر خوب فردی است که در زمان بازی درمانی کارهای زیر را انجام می‌دهد:

ویژگی‌های یک بازی درمانگر خوب در بازی درمانی

ویژگی اتاق‌ها و وسایل بازى درمانى

به کودک شما آزادی عمل می‌دهد. یک رابطه دوستی با کودک برقرار می‌کند. به نکات مورد اهمیت کودک توجه می‌کند. شرایطی را آماده می‌کند که کودک به وی اعتماد کند. به بچه اجازه می‌دهد احساساتی را که نمی‌خواهد بروز ندهد. زمانی که کودک تمایلی به بازی ندارد، کودک را تشویق می‌کند. به سادگی کودک را بخاطر اشتباهاتش مورد مذمت و سرزنش قرار نمی‌دهد. زمانی که کودک بازي نکند، بازي با اسباب بازی‌ها را آغاز می‌کند و از کودک دعوت می‌کند که در بازی شرکت کند.

سقف اکوستیک رنگ ملایم و روشن کفپوش قابل شست و شو دارای دستشویى نزدیک و در دسترس کودک کمدى براى گذاشتن اسباب بازى‌ها مورد نیاز اتاقى نسبتاً بزرگ با دیوار‌هاى صاف و قابل شستشو

بیشتر بخوانید:

بازی برای کودکان در منزل : آموزش ۲۵ بازی کودکانه (خلاقانه،فکری،پرتحرک) در خانه

خلاصه مطلب

بازی و بازی درمانی در روانشناسی نقش مهمی در بهبود روانی و روان‌شناختی انسان دارند. انواع مختلف بازی‌ها و بازی درمانی‌ها می‌توانند به توانایی‌های شناختی و اجتماعی انسان کمک کنند و بهبودی در کیفیت زندگی ایجاد کنند. بازی درمانی برای کودکان در منزل می‌تواند به بهبود روحیه و سلامت ذهنی آنها کمک کند. این بازی‌ها نه تنها سرگرم‌کننده هستند بلکه می‌توانند به کودکان مهارت‌های ارتباطی، تفکر منطقی و تعامل اجتماعی را نیز تقویت کنند.

در صورتی که شاغل یا دست تنها هستید و برای نگهداری از فرزندان خود به پرستار کودک و نوزاد احتیاج دارید، می‌توانید از تعرفه پرستار و مراقبت کودک که توسط مرکز پارسیان مهرپرور ارائه می‌شود، استفاده نمایید. جهت دریافت خدمات پرستاری و مراقبت از کودک در منزل با ما تماس بگیرید.

نوشته بازی درمانی : انواع بازی درمانی + تکنیک ها و روش های بازی درمانی در منزل اولین بار در پارسیان مهرپرور | پرستار سالمند , پرستار کودک. پدیدار شد.