درمان یبوست شدید در سالمندان

فرآیند پیری روی حرکات روده تاثیر می‌گذارد و به علت کم شدن سرعت سوخت و ساز بدن در دوران سالمندی، فعالیت روده و عضلات هم کم می‌شود. یبوست در سالمندان مشکل شایعی است که علاوه بر افراد مسن در همه سنین نیز دیده می‌شود. هر چند یبوست در سالمندی بیشتر است، ولی باید بدانید که افزایش سن دلیل به وجود آمدن یبوست نیست ؛ بلکه عوامل مختلفی در ایجاد آن دخالت دارند. سعی ما معرفی علت یبوست شدید و درمان یبوست با استفاده از طب سنتی می‌باشد. علاوه بر این موارد درمانی آن را به تفصیل بیان خواهیم کرد.

یبوست چیست؟

منظور از یبوست یک بیماری مشخص نیست، بلکه به مشکلاتی که فرد در حرکت روده تجربه می‌کند اشاره دارد. تکرار دفع در هفته کم‌تر از 3 مرتبه را نیز به‌عنوان یبوست می‌شناسند. اما بهتر است هرگونه اجابت مجاز سخت، تخلیه ناقص، مدفوع سفت و… را یبوست بنامیم. این وضعیت ممکن است شرایط سختی برای سالمند شما به‌وجود آورد و با درد و ناراحتی همراه باشد. پس بهتر است علائم آن را تشخیص داده و راه‌های درمان آن را امتحان کنید.

علت یبوست در سالمندان

گاهی مصرف داروها موجب یبوست می‌شود که در این مورد، باید به پزشک مراجعه کنید. اما در بیشتر موارد، شیوه زندگی ما باعث به وجود آمدن یبوست می‌شود. دیابت، اختلال عملکرد غده تیروئید، بیماری پارکینسون و بیماری‌های عروقی، مغزی، افسردگی و… می‌توانند علت کار نکردن شکم در سالمندان باشند. یبوست مشکلی است که باعث آزار بسیاری از سالمندان می‌شود. امروزه با کم شدن فعالیت‌ها و ماشینی شدن زندگی و پیروی از رژیم غذایی با فیبر و مایعات کمتر، شیوع آن افزایش یافته است. این موضوع در سالمندان اهمیت ویژه‌ای دارد. در ادامه به تشریح برخی موارد می‌پردازیم.

8 علت کار نکردن شکم سالمندان

عوامل زیادی باعث ابتلا به یبوست می‌شوند. برای درمان، بهتر است علت ابتلا به آن را ریشه‌یابی کرده، تا پس از بهبود از واگرد بیماری جلوگیری کنید. این عوامل شامل:

1. دارو‌ها

در صورتی که سالمند برای درمان بیماری‌های خود دارو مصرف می‌کند، باید به آن‌ها به عنوان علت بیماری مشکوک باشید؛ چرا که خیلی از دارو‌ها مثل دارو‌های ضد تشنج، آنتی هیستامین‌ها، دیورتیک‌ها، مکمل‌های آهن، دارو‌های ضد روان‌پریشی، آنتی اسید‌ها، مکمل‌ها کلسیم و رزین‌های اسید صفراوی عامل ایجاد یبوست هستند.

2. تغییرات در روال زندگی

بعضی از سالمندان با تغییر روال زندگی مثل مسافرت، نشستن‌های طولانی در وسایل نقلیه، تغییر در دفع، برهم خوردن برنامه غذایی و… دچار یبوست می‌شوند.

3. ابتلا به بعضی از بیماری‌ها

هر قسمتی از بدن که دچار مشکل شود، قسمت‌های دیگر را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بدین‌ترتیب ابتلا به بعضی از بیماری‌ها، احتمال ابتلا به یبوست را افزایش می‌دهد. در بعضی از موارد، سندروم روده تحریک پذیر، پارکینسون، مشکلات دستگاه گوارش، اختلالات تیروئید و… عامل ابتلا به یبوست هستند.

4. مصرف ناکافی آب

نوشیدن آب به میزان کافی، بر عدم ابتلا به یبوست تاثیر دارد. آب مصرفی در روده جذب می‌شود و چنانچه سالمند به اندازه کافی آب مصرف نکند، آب به میزانی به روده نمی‌رسد که روده نرم بماند و موجب یبوست نشود.

5. مصرف ناکافی فیبر‌ها

مصرف فیبر برای سلامت دستگاه گوارش سالمند مفید است. فیبر‌ها در مواد غذایی مثل میوه‌ها، سبزیجات، غلات، دانه‌ها، آجیل و… یافت می‌شوند. این مواد دو گروه‌اند، فیبر‌های محلول و نامحلول. فیبر‌های نامحلول باعث حجیم شدن مدفوع می‌شوند.

هنگامی که مدفوع حجیم شد، همه چیز به حرکت در می‌آید و روده تخلیه می‌شود. فیبر‌های محلول نیز، آب را به خود جذب کرده و ماده‌ای ژله‌ای مانند را به‌وجود می‌آورند. بدین ترتیب مدفوع روان‌تر شده و به راحتی از روده عبور می‌کند. چنانچه به بدن سالمند به اندازه کافی فیبر نرسد، دچار یبوست خواهد شد.

6. عدم تحرک

ورزش، تحرک، پیاده روی و… همگی از ابتلا به یبوست جلوگیری می‌کنند. اما اغلب افراد سالمند به دلایل مختلف، تحرک کم‌ی دارند. با کم‌تر شدن تحرک، حرکات روده نیز کاهش یافته و شاهد بروز یبوست خواهیم بود.

7. عادت های غذایی نامناسب

عادتهای غذایی که باعث یبوست میشوند:

• کاهش مصرف گوشت و پنیر، تنها یک وعده غذایی حاوی پنیر و گوشت در روز برای سالمندان کافی است.
• دیر به دستشویی رفتن در افراد مسن از جمله عواملی است که باعث به وجود آمدن یبوست سالمندان می‌‌شود.
• غذاهای صنعتی و تصفیه شده مثل نان سفید، شکر سفید، شیرینی، سیب ‌زمینی سرخ شده، ژامبون، سس سفید و… در سالمندان مناسب نیست.

8. رابطه مصرف مواد مخدر و یبوست در سالمندان

بعضی از سالمندان از همان دوران جوانی به یکی از مواد مخدر اعتیاد دارند بعضی از آنها نیز بعد برای تسکین درد به مواد مخدر روی می‌آورند. مواد مخدر به اعصاب دستگاه گوارش صدمه می‌زنند و روده نمی‌تواند مدفوع را به جلو حرکت دهد. این افراد نیز دچار یبوست هستند. درمان این بیماران دشوارتر است.

تشخیص یبوست در افراد مسن

تنها کند شدن یک انتقال روده‌ای دلیل بر یبوست نیست! در صورتی که طی ۱۲ ماه، حداقل دو مورد از چهار نشانه زیر در شما به‌ وجود آمد، دلیل بر ابتلای شما به این بیماری است:

• کمتر از دو بار دفع مدفوع در هفته.
• مدفوع بسیار خشک (چهار برابر خشک ‌تر از حد معمول)
• آوردن فشار بیش از حد به روده‌ها (چهار برابر حد طبیعی)
• حس تخلیه‌ نشدن کامل روده (حداقل یک مرتبه در هر چهار بار رفتن به دستشویی)

روند پیری، تمامی ارگان‌های بدن را تحت تأثیر قرار می‌ دهد. با این حال انتقال روده‌ای با بالارفتن سن، کاهش پیدا نمی‌ کند. در حقیقت این ماهیچه‌های روده‌ای و پرینه یا میان دو راه است که ضعیف شده و انتقال روده‌ای را دردناک و سخت ‌تر می‌‌کنند. ابتلاء به بیماری‌های عمومی و عفونی، درصد احتمال بروز یبوست در سالمندان را بالا می‌‌برد.

6 روش درمان یبوست در سالمندان

برای درمان یبوست حداقل روزی ۶ تا ۸ لیوان آب بنوشید! سالمندان نسبت به سایر افراد کمتر احساس تشنگی می‌کنند. اگر فقط زمانی که تشنه هستید آب و سایر مایعات را بنوشید، مایعات کافی به بدن شما نمی‌رسد . مصرف کم مایعات هم باعث یبوست در سالمندان می‌شود. سعی کنید در طول روز حداقل ۶ تا ۸ لیوان مایعات که بهتر است آب ساده باشد بنوشید. اگر صبح ها بعد از بیدار شدن از خواب یک لیوان آب بنوشید، چند دقیقه بعد روده ها به کار می‌افتند. چند ساعت قبل از خواب، یک لیوان شیر گرم کم چربی بخورید. این کار علاوه بر تامین مایعات بدن در سالمندان به کار کردن روده هم کمک می‌کند. همچنین موجب می‌شود شب راحت تر بخوابید.

1. درمان خانگی یبوست سالمندان

• مایعات انتقال روده‌ای را در سالمندان راحت ‌تر می‌‌کنند.
• آب‌، آب‌ میوه‌ها، شیر و سوپ مایعات مناسب سالمندان هستند.
• وقتی هوا گرم است، مقدار مایعات مصرفی‌ تان را کمی‌بالاتر ببرید.
• اضافه کرد مقداری آب لیمو و آب پرتقال به آب به شما توصیه می‌‌شود.
• مصرف مرتب قهوه، چای و مایعات گازدار قدرت حرکت را از اندام‌ها می‌‌گیرد.
• اگر دچار بیماری قلبی یا روده‌ای هستید، پیش از انتخاب هر نوع مایع نوشیدنی، با پزشک‌ تان مشورت کنید.

2. فعالیت بدنی برای درمان یبوست در سالمندان

سعی کنید فعالیت بدنی و ورزشی را بیابید که به آن علاقه دارید! در این صورت شما با لذت هر روزه از فعالیت بدنی ‌تان می‌توانید در مقابل این مشکل نیز مقابله کنید. ورزش های زیر می‌تواند جلوی یبوست سالمندان را بگیرد. راه رفتن، ورزش کردن و انجام کارهای خانه.

3. درمان یبوست شدید در سالمندان در طب سنتی

مهم ترین علت ایجاد یبوست در افراد سالمند، رخداد سوء مزاج خشک عام یا خشکی در روده‌های سالمندان است! در طب سنتی می‌توانید با استفاده از گیاهان دارویی زیر این مشکل را برطرف سازید.

• ترنجبین برای یبوست : یک قاشق غذاخوری ترنجبین را ۳-۲ دقیقه در یک لیوان شیر بجوشانید، شب قبل از خواب میل کنند. این دستور ساده معمولاً نفخ ایجاد نمی‌کند.
• شربت انجیر : تعدادی انجیر خشک را آن قدر بجوشانند تا کاملاً پخته و له شوند؛ سپس آنها را شیره کشی کرده، بجوشانند تا قوام عسل رقیق پیدا کند و روزی ۲-۱ قاشق غذاخوری میل کنند.
• مغز گردو : دو عدد مغز گردوی نیم کوب را ۱۰ دقیقه در یک لیوان شیر بجوشانند و شب قبل از خواب، با کمی نبات میل کنند.

4. ملین قوی برای سالمندان: فلوس یک درمان گیاهی یبوست در افراد مسن

بعضی ملین ها امکان دارد محدودیت سنی داشته باشند. اما تنها داروی گیاهی که برای درمان یبوست محدودیت سنی ندارد، گیاه فلوس است. همه افراد از جمله کودکان، سالمندان و غیره. می‌توانند از این دارو استفاده کنند. گیاه فلوس یک درمان گیاهی مفید در افراد مسن است که شامل سه بخش است؛ یک بخش مربوط به دانه آن می‌شود، بخش دیگر پره و بخش دیگرش «عسل فلوس» است که البته برای درمان یبوست در سالمندان و دیگر سنین، ما با دو بخش اول یعنی پره و دانه کاری نداریم و فقط از عسل آن استفاده می‌کنیم. نحوه مصرف فلوس برای درمان یبوست در سالمندان به شرح زیر است.

• فلوس را در یک لیوان آب جوش بریزید.
• بعد از ۱۵ الی ۲۰ دقیقه محلول را هم بزنید تا پره و دانه از عسل جدا شوند.
• سپس محلول را از صافی رد کنید تا مایع اصلی یعنی مخلوط عسل آن باقی بماند.
• البته با توجه به سن و شدت یبوست تعیین می‌شود که چه مقدار از این آب را بیمار بنوشد.

5. فیبرها برای درمان یبوست در سالمندان

• روزانه مقدار فراوانی میوه و سبزی مصرف کنید.
• نان و حبوبات غنی شده را در برنامه غذایی سالمندان بگنجانید.
• خوردن آلو، آلو خشک و آب آلو. این میوه همانند دیگر فیبرها، ماهیچه‌های روده‌ای را تقویت می‌ کند.
• سبوس، حاوی مقدار فراوانی فیبر است. سبوس را در سوپ، غذاها، ماست و حبوبات گرم بریزید و بخورید.

6. داروی یبوست سالمندان برای درمان فوری یبوست سالمندان

گاهی مشکل سالمندان جدی‌ تر میشود. برای سالمندان دچار سکته مغزی این مشکل جدی تر است. این زمانی است که ممکن است برای درمان یبوست شدید افراد مسن از داروهای شیمیایی استفاده کرد. در این زمینه داروهای شیمیایی و پودرهای مخصوص کمک کننده خواهند بود. برای سالمندان مبتلا به یبوست شدید که دچار درد شکم هم هستند می‌توان از تنقیه یا روغن کرچک استفاده کرد. گاهی پزشک مجبور است برای درمان یبوست افراد مسن از دارو استفاده نماید.

اما چه قرص هایی برای درمان یبوست استفاده می‌شوند؟

• قرص یبوست بیزاکودیل
• قرص سی لاکس برای درمان یبوست سالمندان
• قرص کپسولی رولاکس برای یبوست در سالمندان
• درمان یبوست شدید در سالمندان با قرص یبوست سنا

مهم : استفاده از داروهای فوق بدون نسخه پزشک و بطور ممتد افراد سالم را مبتلا به تنبلی روده می‌کند.

پرستار سالمند برای رفع یبوست چه می‌تواند بکند؟

اگر مدفوع در سالمندان سفت شود و جلوی راه خروجی را بگیرد احتمال نفخ در سالمندان وجود دارد. وجود نفخ در سالمندان گاهی با اختلال در هوشیاری همراه می‌شود که گاهی به روده‌ها نیز آسیب وارد می‌کند. این موضوع در سالمندان یک مشکل اورژانسی می‌باشد و اگر به موقع درمان نشود ممکن است منجر به فوت سالمند گردد.

1. گنجاندن غذاهای حاوی پوسته غلات، گندم و جو در رژیم غذایی سالمند

پرستار سالمند این مواد را می‌تواند در داخل سوپ یا شیر بریزد و به سالمند بدهد. البته داروهای فرآوری شده‌ای هم وجود دارد که به شکل پودر هستند و در داروخانه‌ها به فروش می‌رسند.

2. از سلامت دهان و دندان سالمندان محافظت کنید

اگر سالمند دندان های مناسبی ندارد و قادر به جویدن مواد غذایی نمیباشد، باید سالمند را به دندان‌پزشکی برد تا دندان‌ مصنوعی جایگزین کند. روش دیگر هم این است که مواد غذایی نرم برای سالمند تهیه شود. می‌توان با استفاده از مخلوط‌کن میوه‌ها را خرد و نرم کرد. باید دقت کنید که آب میوه به تنهایی تاثیر خوبی روی روده‌ها ندارد. چون هنگام تهیه آب میوه قسمت‌های مفید میوه که حاوی فیبر و سلولز است جدا می‌شوند. فیبر و سلولز بخش مهمی از میوه هستند که از طریق دستگاه گوارش جذب نمی‌شوند و در روده باقی مانده و به مدفوع شکل می‌دهند و به حرکت‌های دودی روده کمک کرده و جلوی یبوست گرفته می‌شود.

3. کمک به افزایش تحرک در سالمندان

اگر سالمند به‌دلیل اشکالات مفصلی و استخوانی قادر به راه رفتن نمی‌باشد، در صورت لزوم پرستار سالمند باید با استفاده از واکر یا عصا و… به سالمند کمک کند تا حرکت خود را از سر بگیرد اما گاهی مشکل سالمند بسیار جدی‌تر می‌شود مثلا دچار سکته مغزی شده و نمی‌تواند از بستر بلند شود.

در این مواقع باید از داروهای شیمیایی و پودرهای مخصوصی که به عمل دفع کمک می‌کنند استفاده شود. گاهی مدفوع خشک و سفت شده و در شکم باقی می‌ماند این سالمندان معمولا دچار درد شکم و ناراحتی هستند. برای آنها بهتر است از تنقیه یا روغن کرچک استفاده شود. گاهی همه این تدابیر بی‌فایده هستند و پزشک سالمند مجبور است با استفاده از وسایل مکانیکی مدفوع سفت شده را خارج کند. عدم دفع مدفوع باعث اتساع و بی‌‌اشتهایی و وخامت حال بیمار می‌شود.

برای رفع مشکلات غذایی و توجه بیشتر به سالمندان، تیم پارسیان مهرپرور با بیش از یک دهه تجربه بدست آمده می‌تواند به کمک پرستار سالمند، مراقبت ویژه ای از این قشر داشته باشند و علاوه بر رعایت غذایی در سالمندان، به پیشگیری ابتلا به بیماری ها نیز کمک می‌کند. پس می‌توانید با خیال راحت سالمندان خود را بدست توانایی پرستاران در منزل بسپارید.

خطرات یبوست در سالمندان

ما روزانه مواد مختلفی را از طریق غذا خوردن وارد بدنمان می‌کنیم. علاوه بر آن مواد دیگری نیز از طریق متابولیسم های مختلف در کبد، کلیه و… تولید می‌شود. بدن ما مواد مفید را مورد استفاده قرار داده و مواد سمی را از طرق مختلف مانند تنفس، ادرار و مدفوع دفع می‌کند. موادی که از طریق روده ها و در واقع مدفوع از بدن خارج می‌شوند سمی ترین و خطرناک ترین مواد دفعی هستند. چنانچه به یبوست مبتلا شوید و عمل دفع به خوبی انجام نشود ممکن است این مواد سمی از طریق روده به بدن بازجذب شوند. در این صورت دو حالت پیش می‌آید. که هر دو حالت خطرناک است.

• یا بدن شما سعی می‌کند از طرق دیگر آن را دفع کند که اگر این چنین باشد شاهد لک های پوستی یا بیماری های ریوی خواهید بود.
• یا اینکه این مواد سمی در قسمت هایی از بدن انباشته شده موجب ایجاد تومورهای خوش خیم یا بدخیم خواهند شد.

عوارض عدم درمان یبوست

گفته می‌شود عدم درمان یبوست مزمن بسیار خطرناک است. علاوه بر موارد ذکر شده، یبوست می‌تواند منجر به بروز مشکلات و بیماری های زیر گردد:

• پرولاپس رکتوم: پرولاپس رکتوم به حالتی گفته می‌شود که قسمت انتهایی روده از مقعد بیرون زده باشد.
• شکاف مقعدی یا شقاق مقعدی یا فیشر آنال: شکاف یا پارگی ای است که در اثر فشار زیاد در مقعد به وجود آمده باشد.
• انقباض مدفوع: از دیگر عوارض یبوست طولانی مدت می‌توان به انقباض مدفوع یا سفت و سخت شدن بیش از حد آن اشاره کرد. در این صورت ممکن است دردهای شکمی نیز احساس شود. عمل دفع بسیار سخت بوده و معمولا نیاز به تنقیه وجود دارد.
• بواسیر: وارد آمدن فشار بیش از حد به روده موجب التهاب و تورم رگ ها در داخل یا خارج مقعد خواهد شد. این حالت را بواسیر گویند. بواسیر خارجی ممکن است همراه با درد یا خارش باشد و بواسیر داخلی ممکن است موجب خونریزی در هنگام دفع شود.

خلاصه مطلب یبوست در سالمندان

قرار گرفتن در دوران سالمندی روی حرکات روده تاثیر می‌گذارد، سوخت و ساز بدن کم شده و فعالیت روده کاهش می‌یابد. خیلی از افراد مسن یبوست شدید را تجربه می‌کنند. دیابت، اختلال عملکرد غده تیروئید، بیماری پارکینسون و بیماری‌های عروقی، مغزی، افسردگی و… می‌توانند علت کار نکردن شکم در سالمندان باشند. اصلاح عادات غذایی نادرست، مصرف آب فراوان در طول روز و داشتن فعالیت بدنی مناسب می‌تواند تا حدود زیادی از یبوست در سالمندان پیشگیری کند. علاوه بر این روش ها برای درمان یبوست سالمندان می‌توان از راهکارهای طب سنتی بهره برد و یا تحت نظر پزشک متخصص از داروهای شیمیایی استفاده کرد.

نوشته یبوست در سالمندان : 8 علت یبوست، خطرات آن (+6 درمان فوری و قطعی یبوست شدید) اولین بار در پارسیان مهرپرور | پرستار سالمند , پرستار کودک. پدیدار شد.