اختلال پیکا، اختلالی است که در آن فرد تمایل دارد اقلام غیر غذایی رایج و عجیب و غریب بخورد. آیا در اطرافیانتان، افرادی را دیدید که تمایل به مصرف خاک دارند؟ یا افرادی که مدام موهایشان را می‌جوند و دائما موهایشان در دهانشان است؟ آیا کودکتان کاغذ یا مداد می‌خورد؟ افرادی که تمایل به انجام این کار‌های غیر عادی دارند، دچار سندروم پیکا هستند. جالب است بدانید که این رفتار آنها دست خودشان نیست و به سندروم پیکا مبتلا هستند. در این مقاله از سایت مرکز پارسیان مهرپرور بیان می‌کنیم که هرزه خواری یا پیکا چیست؟ و روش‌های درمان سندروم پیکا چه می‌باشد.

اختلال پیکا چیست؟

پایکا کلمه لاتین به معنای زاغ است و از آنجایی که این پرنده چیزهای گوناگون می‌خورد، این اختلال را به این نام نامگذاری کرده‌اند. پیکا یا هرزه خواری یک اختلال است که در آن فرد چیزهایی مصرف می‌کند که غذا نیستند و حتی ارزش غذایی ندارند! فرد مبتلا به اختلال پیکا، بیشتر به سراغ اشیا و چیزهایی مانند خاک، گچ، رنگ، چسب، مو، یخ، فلزات و.. می‌رود که به نوعی عجیب و غریب هستند. بعضی از این مواد بی‌‌ضرر هستند، اما فرد مبتلا به این بیماری ممکن است مواد سمی‌و خطرناکی بخورد که باعث مسمومیت و حتی مشکلات جدی شوند. از طرفی، از آنجایی که این حالت به صورت غیرارادی و از روی اجبار رخ می‌دهد، فرد مبتلا به پیکا به سختی می‌تواند به تنهایی میل خود را به خوردن مواد بی ارزش کنترل کند.

چه افرادی بیشتر دچار اختلال پیکا می‌شوند؟

افرادی که به سندروم پیکا مبتلا هستند، تمایل دارند چیز‌هایی که ارزش غذایی ندارند و جزء خوراکی‌ها به حساب نمی‌آیند را بخورند. این افراد ممکن است هر چیزی مانند: مهر، گچ دیوار، سکه، لباس، ته سیگار و…را تمایل داشته باشند که بخورند. این موضوع زمانی تشخیص داده می‌شود که این رفتار‌های غلط به صورت شایع و نامناسبی در فرد افزایش یابد (برای مثال در خردسالان تشخیص داده نمی‌شود) و یا زمانی که در رسم و رسومات یک کشور نباشد (مانند خوردن خاک رس در جورجیا)

در کودکان زیر ۲ سال این نوع رفتارها تا وقتی که افزایش پیدا نکند، قابل تشخیص نیست. زیرا کودکان زیر ۲ سال در حالت عادی هم اشیاء مختلفی را در دهان خود می‌گذارند و می‌مکند حتی اگر دارای سندروم پیکا نباشند، پس تشخیص این موضوع در این سنین دشوار است و والدین و پرستار کودک باید بیشتر به رفتار کودک توجه کنند تا متوجه آن شوند. این سندروم در دوران بارداری زیاد به چشم می‌خورد. اختلال پیکا در افرادی که دارای ناتوانی‌های ذهنی هستند نیز دیده می‌شود. اغلب در افراد مبتلا به ناتوانی‌های رشدی شدید جدی تر و طولانی تر است.

علائم و نشانه‌های پیکا چیست؟

بطور کلی علائم پیکا به ماده غیر غذایی که فرد دچار اختلال می‌خورد بستگی دارد و شامل موارد زیر می‌باشد:

• دل درد
• ناراحتی معده
• اصولا در تنهایی غذا می‌خورند.
• مشکلات روده (مانند یبوست یا اسهال)
• تا حدودی از مشکلی که دارند خجالت می‌کشند.
• معمولا تمایلی به خوردن غذا ندارند و اشتهای کمی دارند.
• کمتر تمایل به انجام کار‌های گروهی دارند و گوشه گیر هستند.
• عصبانیت و پرخاشگری، افسردگی، ترسیدن و اضطراب داشتن در این افراد دیده می‌شود.
• وجود خون در مدفوع (که ممکن است نشانه زخم ناشی از خوردن مواد غیر خوراکی باشد)

تشخیص سندروم پیکا:

زمانی می‌توانیم سندروم پیکا را در فردی تشخیص دهیم که فرد در طول یک ماه به صورت دائم تمایل به خوردن اشیاء غیر خوراکی و بی ارزش غذایی داشته باشد. با خوردن این مواد فرد دیر تر و سخت تر به بهبودی در این بیماری دست می‌یابد. این بیماری در کودکان زیر ۲ سال قابل تشخیص نمی‌باشد، زیرا خوردن هر چیزی در این سنین، جزء بخشی از فرآیند رشد کودک می‌باشد. اما بعد از ۲ سال والدین و پرستار کودک باید بیشتر به رفتار کودک توجه کنند تا متوجه این سندروم در کودک شوند و به پزشک مراجعه کنند.

زمانی که پزشکان، به وجود این بیماری در فرد شک می‌کنند، برنامه غذایی فرد را بررسی می‌کنند و کاهش وزن و کمبود‌های فرد را زیر نظر می‌گیرند. در بعضی از افراد تشخیص این بیماری زمانی انجام می‌شود که فرد به دلیل بیماری که در اثر اینکه چیزهای غیر خوراکی می‌خورد به پزشک مراجعه میکند. این بیماری‌ها عبارت اند از:

• مسمومیت سربی یا عفونت انگلی
• اختلال روده (درد شدید و یبوست)

افراد با دیدن این نوع علائم حتما باید به پزشک مراجعه کنند. در این زمان پزشک با در نظر گرفتن علائم بیمار دستور آزمایشاتی را برای تشخیص می‌دهد.در افرادی که مواد رنگی خورده باشند برای تشخیص آزمایش خون گرفته می‌شود.اما در افرادی که دچار مسمومیت سربی شده است یا خاک خورده است، برای تشخیص عفونت‌های انگلی، از فرد آزمایش مدفوع گرفته می‌شود.

انواع سندروم پیکا:

6 نوع از بارزترین‌های سندروم پیکا شامل موارد زیر می‌باشند:

1. تمایل به مو: در این نوع از سندروم پیکا، فرد تمایل زیادی به جویدن موی خود و دیگران دارد.
2. تمایل به جویدن مواد شیشه ای: در این نوع از سندروم پیکا، فرد تمایل زیادی دارد تا مواد شیشه ای را بجود.
3. نوع ژنوفاژی: این نوع از سندروم پیکا اصولا در کودکان و خانم‌های باردار بروز می‌کند و فرد تمایل زیادی دارد، خاک و گچ بخورد.
4. نوع پاگوفاژی: در این نوع از سندروم پیکا، فرد مبتلا به کمبود آهن می‌شود و تمایل زیادی دارد نوشیدنی‌های خیلی سرد و یا یخ بخورد.
5. تمایل به نشاسته و مواد قندی: این نوع از سندروم پیکا اصولا در خانم‌های باردار بروز می‌کند و فرد تمایل زیادی دارد مواد نشاسته و مواد قندی بخورد.
6. تمایل به چوب خوردن: در این نوع از سندروم پیکا، فرد تمایل زیادی به خوردن وسایل چوبی نظیر:کاغذ و مداد دارد.این نوع سندروم بیشتر در کودکان بروز می‌کند.

عوارض سندروم پیکا

• ایجاد انسداد روده در فرد.
• تکلم فرد دچار اختلال می‌شود.
• فرد دچار حواس پرتی می‌شود.
• توجه فرد به اطراف کم می‌شود.
• ایجاد عفونت در فرد(عفونت انگلی).
• وابستگی فرد به اطرافیان زیاد می‌شود.
• رشد فکری در فرد دچار اختلال می‌شود.
• فرد کنترل حرکات خود را از دست می‌دهد.
• ضایعه مغزی(خفیف)در فرد ایجاد می‌شود.
• فرد توانایی ارتباط با اطرافیان را از دست می‌دهد.

خطرات اختلال پیکا

اختلال پیکا اصولا آسیبی جدی به سلامتی فرد نمی‌زند.اما گاهی سبب ایجاد مشکلات زیر می‌شود:

1. ایجاد انسداد در روده به دلیل بلع برخی مواد غیر خوراکی
2. ایجاد مسمومیت در فرد به دلیل خوردن اشیاء رنگی غیر خوراکی
3. ایجاد عفونت انگلی به دلیل خوردن مواد آلوده و کثیفی‌ها

اختلال پیکا گاهی اوقات سبب اختلال در عملکرد اجتماعی فرد می‌شود، اما بیشتر اوقات در افرادی که دچار اختلالات ذهنی دیگری هستند (اوتیسم – ناتوانایی ذهنی – اسکیزوفرنی و…) بروز می‌دهد. زمانی که فرد به بلع اشیاء می‌پردازد تا به خود آسیب بزند، دیگر به این اختلال سندروم پیکا نمی‌گویند. اختلال پیکا ممکن است مدتی در فرد باشد و بعد از بین برود و فرد به حالت عادی برگردد.مخصوصا در کودکان این موضوع صدق می‌کند.

درمان برای اختلال پیکا

پس از تشخیص پزشک که فرد مورد نظر مبتلا به پیکا یا هرزه خواری است، با توجه به عوامل زمینه‌ای مرتبط با بیماری و تمایل او به نوع ماده غیرخوراکی، غالبا دو گونه درمان تجویز می‌شود:

درمان‌های دارویی

• داروهای یبوست یا اسهال
• داروهای درمان زخم معده
• مکمل‌های غذایی برای درمان کمبود ماده مغذی
• آنتی بیوتیک‌ها برای درمان عفونت انگلی یا باکتریایی

درمان‌های رفتاری

• ارجاع فرد به یک متخصص سلامت روان یا رفتارشناسی به جهت دریافت برنامه‌های اصلاح رفتار، هدایت و معطوف کردن توجه کودک به غذاهای مناسب و دور کردن او از اشیا بی‌ارزش
• مصرف دارو برای مدیریت مشکلات رفتاری و کمک به کاهش میل و انگیزه کودک به خوردن مواد غیر خوراکی و ارجاع فرد به یک متخصص سلامت روان یا رفتارشناسی یکی از روش‌های درمان پیکا است.

چگونه با تغذیه و فعالیت‌ها موثر به درمان این بیماری کمک کنیم؟

کسانی که بیماری سندروم پیکا را دارند باید از برنامه غذایی که سرشار از ویتامین و مواد معدنی است، استفاده کنند. این افراد در انجام هر فعالیتی هیچ مانعی ندارند و هر کاری می‌توانند انجام دهند.

با دیدن این علائم چه زمانی باید نزد پزشک برویم؟

زمانی که فهمیدید کودک شما مبتلا به این سندروم است، حتما نزد پزشک متخصص یا روانشناس بروید تا بررسی‌های بیشتر انجام شود. حتی بزرگ تر‌ها که بیش از ۱۴ روز این علائم را دارند و سعی می‌کنند که آن را ترک کنند اما موفق نمی‌شوند، باید برای بررسی بیشتر نزد پزشک بروند.

نوشته اختلال پیکا : پیکا یا هرزه خواری چیست؟ علامت و علت بیماری پیکا (+ درمان پیکا) اولین بار در پارسیان مهرپرور | پرستار سالمند , پرستار کودک. پدیدار شد.